In 1889 voorzag Willem Smit de fabriek van de Nederlandsche Gist- en Spiritus fabriek te Delft (DSM) van elektrisch licht. Hij gebruikte de toen zeer vooruitstrevende gloeilampen i.p.v. booglampen. De gehele fabriek (de fabriekshallen en terreinen) werden met deze "nieuwe" lampen verlicht.
Bron: De Ingenieur 1889
Booglampen hadden een aantal vervelende eigenschappen zoals:
- Flikkerend onstabiel licht
- Vieze walmende geuren (ozon)
- Brandgevaar
- Zeer sterk licht, dus alleen geschikt voor verlichting van de terreinen, maar niet de fabriekshallen.
Links de Edison gloeilamp en rechts een booglamp.
De gloeilampen waren een sterke verbetering, vooral voor de fabrieksarbeiders. Ook dit was weer een staaltje pionierswerk van Willem Smit waarmee hij weer een van de eersten was in Nederland.
Een bedrijf als Philips, toch aardig bekend om zijn gloeilampen, werd pas 2 jaar later in 1891 opgericht !
Onderstaande foto's van deze fabriek dateren van 1889 en enkele van de lampen die op die foto's staan moeten dus van Willem Smit zijn, zeker weten doen wij dit niet. Wellicht weet iemand hier meer van.
Hoofdingang van de fabriek 1889 - 1890
Op onderstaande foto zien we de machinekamer van de Nederlandse Gist en Spiritus fabriek te Delft in 1914 met machines van Smit Slikkerveer. Men was in die tijd de vaste leverancier van machines en elektrische systemen voor deze fabriek.
Bron: Archief Brush Ridderkerk
Als bijproduct van de gist blijft, na de destillatie van spiritus een spoeling over die geschikt is als veevoeder. Spiritus is te gebruiken als brandstof, schoonmaak- en oplosmiddel. De oorsprong van de Nederlandse Gist- en Spiritus fabriek begint bij klagende bakkers, die de gist die men aangeleverd krijgt als bijproduct van brouwerijen en branderijen, zeer slecht van kwaliteit vinden.
De ketels van de Ned. Gist- en Spiritus fabriek rond 1889
Kan er dan niemand een gist ontwikkelen met een constante kwaliteit ? Jacques van Marken, de eerste afgestudeerde technisch ingenieur aan de Polytechnische school in Delft (1867) ziet hier toekomst in en richt in 1869 de Nederlandse Gist- en Spiritus fabriek op en begint met de ontwikkeling van een kwalitatief zeer goed en succesvol product.
Oprichter Ir. J. C. van Marken
Hieronder een korte historie van de Nederlandse Gist- en Spiritus fabriek te Delft (nu onderdeel van DSM).
- In 1869 wordt de Ned. Gist- en Spiritus fabriek te Delft opgericht door Ir. J.C. van Marken.
- In 1885 geeft F. Waller mede leiding aan de fabriek.
- In 1906 sterft Jacques van Marken. Een jaar daarna wordt een nieuw hoofdkantoor geopend, ontworpen door Karel Muller en B. Schelling in 1905.
- In de periode 1920 tot 1930 werden 27 nieuwe fabrieken in Delft opgetrokken. Waller treedt af in 1925 en wordt opgevolgd door ir. W.H. van Leeuwen.
- De Gistfabriek ontwikkelt zich en brengt na de oorlog een penicilline op de markt. Dit blijkt een commercieel succes.
- Ter gelegenheid van het tachtigjarig bestaan (in 1950) mag de Gistfabriek het predicaat Koninklijk voeren.
- In 1965 wint het bedrijf de Henri Sijthoff-prijs.
- In 1968 vindt er een fusie plaats met de Koninklijke Pharmaceutische Fabrieken v/h Brocades, Stheeman & Pharmacia NV. Dit van oorsprong Meppelse bedrijf maakt vanaf 1968 definitief deel uit van het in Delft zetelende bedrijf. De Koninklijke Nederlandse Gist- en Spiritusfabriek heet voortaan Gist-Brocades NV. Het wordt meer een algemeen Nederlands opererend bedrijf, en niet meer zozeer een Delftse onderneming.
- In augustus 1998 fuseert Gist-Brocades met Koninklijke DSM NV.
Bron: Wikepedia
Voor een uitgebreide historie van dit bedrijf klik HIER.
Klik hier voor meer foto's uit het fotoalbum van de oprichter Ir. J. C. van Marken.
Bron website www.iisg.nl/ www.dsm.com/ Wikepedia
Reacties mogelijk gemaakt door CComment