Begin 2010 vond ik bij toeval de website "Dancinginbombshelters.com" en zag de beschrijving van een dagboek dat zich grotendeels afspeelde bij Smit Transformatoren. Daarop heb ik de Engelse versie van het boek gekocht en per mail contact gezocht met Johanna. Zo ontstond dit artikel.

Later vond Johan van Asten de link naar mijn website op dancinginbombshelters.com en hij bracht dit boek onder de aandacht bij een Nijmeegse uitgeverij (QV uitgeverij) die het boek onlangs uitbracht in het Nederlands.
Het meeste wat er in dit artikel staat is bijna 1 op 1 overgenomen van wat Johanna mij per mail toestuurde, soms zien we dan ook grappige Amerikaans/Nederlandse woorden ontstaan. Hieronder het verhaal.

Foto rechts: Johanna rond 1940. Bron: dancinginbombshelters.com

The Google translation is far from perfect, but the quickest way to translate this article

Een korte beschrijving van Johanna's tijd bij Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek.

Johanna de Wilde was een van de drie "De Wilde zusjes" die samen met nog 2 zwagers werkten bij Willem Smit & Co's Transformatoren fabriek tijdens de tweede wereldoorlog. Zij hield een dagboek bij van haar belevenissen in WO II tussen haar 14e en 19e jaar. Dit boek is onlangs gepubliceerd en  uitgekomen in meerdere landen en nu ook in Nederland. Het boek speelt zich grotendeels af in de fabriek van Smit. Ik heb dit zeer interessante boek gelezen en kon veel namen koppelen aan foto's die ik gevonden heb in het archief van Smit Transformatoren.

Het is niet mijn bedoeling om het dagboek Dancing in bombshelters"  te gaan beschrijven, dat boek moet je gewoon zelf lezen en het is zeker een aanrader, vooral voor de mensen uit Nijmegen en omstreken die de oorlog hebben meegemaakt, maar ook voor iedereen die nog nooit een oorlog heeft meegemaakt. Ik heb fotomateriaal naar Johanna gestuurd en dat maakte veel reacties los, vooral ook omdat de namen die in haar dagboek genoemd worden ook deels tot leven komen door de foto's.

Aan de slag bij Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek
Johanna komt uit een gezin met 10 kinderen en haar vader werkt als journalist bij de Nijmeegsche Courant. Het verhaal begint bij haar oudste zus, Miep (Mientje) de Wilde. Zij begint in 1938 bij Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek. Zij krijgt een baan bij de administratie. In 1941 wordt ook Johanna (ook wel Annie of Hannie) de Wilde aangenomen bij de administratie van Willem Smit, nadat haar school (Mulo aan de Dobbelmanweg) gesloten wordt vanwege de opslag van oorlogsmateriaal. Daarmee is de datering van onderstaande prachtige foto zeker 1939/1940.

In mei 2010 kreeg ik een email van Johanna terug n.a.v. een vraag die ik had gesteld en onderstaande groepsfoto die ik had opgestuurd. Ik dacht dat Johanna op die foto te zien was, maar dat bleek Miep de Wilde te zijn, haar zus. Hieronder een deel van die email.

Hi Rudo,
Wat ontzettend enig die photo die je hebt gevonden maar het zit iets anders want het is mijn zusje Miep de Wilde en de mensen die er op staan waren allemaal van het kantoor in de Groenestraat van de transformatoren fabriek en ik denk 1940, want ik begon in 1941 daar met dezelfde mensen. Kan het hier om een jubileum gaan? De naam van die vrouw Hendriks is Saar (vrouw met bril direct boven Miep de Wilde) en die heeft me in de oorlog geholpen met een half stukje koek in staat in het boek. Als je op de draadfabriek gewerkt hebt was daar niet ene Dr.Stork die een electrode uitgevonden had en in de oorlog de naam gaf van "resistance"? Die staat ook in het boek en vele andere namen. Ik wil U bedanken voor het zoeken van die foto's en zoals ik beloof hebt zal er meer vinden.

 

  
Foto: Miep de Wilde

Van dhr Wells (oud-medewerker Smit Trafo) kreeg ik bovenstaande prachtige oude groepsfoto met legenda. Daarop staat toevallig ook Miep de Wilde. de zus van Johanna (zittend vijfde dame van links). De datering van de foto is dan ook 1939/1940 aangezien Johanna nog niet op deze foto staat.

Op de foto staat zoals gezegd ook dhr. Klein Lankhorst, dit was de latere baas van de Draadfabriek. Over hem heb ik nog informatie gevonden en een foto. Hij werd geboren op 12-09-1909 en kwam 01-10-1929 in dienst bij Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek (afdeling Draadfabriek). Hij ging met pensioen op 12-09-1974. 

 

Dhr. Klein Lankhorst, Draadfabriek, rechts : Deze foto van dhr. Klein Lankhorst vond ik in een kaartenbak van de Personeelsadministratie (archief) met daarop alle genoemde data.

Graag zou ik ook in contact komen met familie van dhr. Klein Lankhorst. Volgens een ex-collega had hij ooit veel fotomateriaal van de oude Transformatorenfabriek- en Draadfabriek in zijn bezit en volgens de kaart die ik vond in het archief had hij ook nog een zoon.

Heeft u meer informatie kunt u altijd contact opnemen met telefoonnummer: 06-19009274 of per e-mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Onderstaande foto vond ik in het archief van Smit Transformatoren en betreft de administratie van Willem Smit in 1938. Johanna mailde mij hierover het volgende:
"Het kantoor aan de Groenestraat waar iedereen op een rijtje zit had het zelfde interieur met dezelfde bureaus en die brievenbakjes er op toen ik daar werkte in 1941. Ik denk dat de man die alleen links zit (vooraan),  expediteur Blom is en aan de rechterkant achteraan zit zijn broer een andere Blom die over de boekhouding ging.
Toen ik daar werkte had je eerst het kantoor van Daan Nolen, dan had je Mevr.van der Stadt, Jufrouw Schreuder, Nel Jeuken dan kwam ik. Er waren meisjes met de namen Riet van Driel, Riet Aalbers, Bep Jansen, Mien Faber, Els van Haren en later Gerard van Altena, Martha de Wilde (zus) Truus Zylstra (?) en meneer Pruissen."

De administratie van Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek in 1938. Bron: Stichting Willem Smit Historie Nijmegen.


(links Th. Blom , rechts zijn broer G. Blom, de een werkzaam als expediteur en de ander als boekhouder)

Eerst werkt Johanna in het archief voor dhr. Daan Nolen, later op het voorkantoor en uiteindelijk als telefoniste bij de telefooncentrale. Haar derde zus Martha kwam ook bij de administratie te werken vanaf 1950 - 1954. Martha trouwt met weer een andere Smit medewerker. Deze werkte bij de boekhouding (Gerard van Altena). Er werkte nog een zwager van Johanna bij Smit, en dat was Wim Alwicher, die getrouwd was met zus Rieky (die overigens niet bij Smit werkte). Al met al een grote "Smit-familie".

De heer en mevrouw Nolen waren op de bruiloft van mijn zusters Miep en Martha en voor jaren nadat ik al in de States woonde hebben Mevrouw Nolen en ik "correspondence" gehad tot dat zij stierf. Zoals in mijn boek staat, de Nolen's waren verplicht om een Duitse officier in the oorlog in huis te nemen (Groesbeek) Op een dag kwam de Gestapo in hun huis en zocht voor verborgen Joodse mensen. Die officier die bij hun in woonde was er de oorzaak van. De Nolen's waren fantastische mensen.

Dhr. Daan Nolen hoofd archief Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek (dertiger jaren). Daan Nolen was de broer van de beroemde Professor Nolen. Bron: Henny Eigenhuijsen.

De telefooncentrale bij Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek in 1950. (links Joke van Hest, rechts Johanna). De centrale was gevestigd in het kantoor aan de Groenestraat aan het einde van de zijkant van de eerste verdieping. Vanaf deze plek hadden wij een goed uitzicht op de treinrails waar in september 1944 lange rijen Duitse soldaten voorbij kwamen. Er werd toen ook op ons geschoten, aldus Johanna. (Meer daarover is te lezen in haar boek "Dancing in Bombshelters").

Onlangs kwam ik in het personeelsblad "Post" uit 1952 een artikel tegen over de nieuwe telefooncentrale bij Smit en daar stond Johanna en haar collega weer op. Bovenstaande foto is voor onderstaand artikel dus gebruikt.

Personeelsblad Post 1952, Bron: Stichting Willem Smit Historie Nijmegen

Prikbord nieuws: oproep voor te werkstelling in Duitsland. (vanaf 1941) Bron: archief Smit Transformatoren.

In 1941 begonnen de Duitsers met de "Arbeidseinsatz", waarbij arbeidskrachten te werk gesteld werden in Duitsland. De directie van Smit Transformatoren werd gedeeltelijk overgenomen door de Duitsers. Ook een aantal medewerkers van Smit Transformatoren werd te werk gesteld. bron: archief Smit Transformatoren. Dit werd echter tot een minimum beperkt omdat directeur Thomas Rosskopf steeds bezig was om vrij stelling te krijgen voor zijn medewerkers. Een bekend voorbeeld was Fritz Tauber, een Oostenrijkse Jood, tekenaar van Smit Transformatoren die met zijn vrouw naar Westerbork werd gedeporteerd. Rosskopf kreeg hem vrij, hij dook onder en overleefde samen met zijn vrouw de oorlog.  Tauber kreeg een "sperre". Hij schreef een boek over zijn belevenissen. "Rondom Westerbork".

De vrijbrief voor Fritz Tauber

De meiden van de telefooncentrale van Willem Smit in 1951. (v.l.n.r. : onbekend, Johanna de Wilde, Joke van Hest).
Foto: Johanna Wycoff.

Verzetshelden
Johan van Asten stuurde mij onderstaande foto uit het boek van Norbert de Groot, "Als sterren van de Hemel". De foto is interessant omdat de foto gemaakt is tegen het einde van de oorlog in de Groenestraat in Nijmegen. Op de foto staan naast een aantal Amerikaanse en lokale verzetshelden enkele leden van de ordedienst (O.D.).

De ordedienst was een verzetsgroep die bestond uit (oud) militairen en burgers, die vanaf het begin in 1940 verzet bood tegen de Duitsers, maar relatief weinig geweld gebruikten. Men verstrekte inlichtingen aan de Nederlandse regering in Londen en aan de bevrijders, men bood onderdak aan parachutisten en smokkelden ze het land uit, drukte pamfletten en nieuwsbladen voor de ondergrondse. Lees meer

Bron: Norbert de Groot - Als sterren van de hemel

Een aantal daarvan werkten bij Willem Smit en hielpen actief het verzet. Watze Jansen was tekenaar bij Smit Transformatoren en lid van de ordedienst, Ingenieur Verlee was ingenieur bij Smit Transformatoren en hoofd van de plaatselijke ordedienst, Joke van Hest zat bij de ordedienst/verzet. Jo of Joke van Hest was ook de collega van Johanna de Wilde. Een andere collega, Loes Schreuder (5) werkte ook bij Smit op de administratie en hielp het verzet.

In het boek staat ook een passage dat een brug "de Honinghutjebrug" was beschadigd en dat het verzet medewerking kreeg van Thomas Rosskopf (directeur van Smit) om monteurs, lassers en lasapparaten te leveren om de brug te repareren, zodat de Amerikanen deze konden gebruiken bij hun opmars. Tijdens de reparatie kwam men onder vuur te liggen en werden een paar monteurs geraakt.

Johanna heeft onderstaande foto vandaag (01-05-2012) gezien tijdens haar bezoek aan de fabriek van Smit Transformatoren. Zij herkende nog 1 persoon op de foto. De jonge dame die staat voor nummer 1 Watze Jansen is Truusje Heina. De (onbekende) man staande geheel links op de foto was ook een medewerker van Smit en lid van de ordedienst. Zijn foto is ook te zien bij de sportdag ter gelegenheid van het 25 jarig jubileum in 1938. Hij staat voor een microfoon en roept de winnaars om.

De kaft van het boek van Norbert de Groot "Als sterren van de hemel"  Die een zeer gedetailleerd boek schreef over WO II in Nijmegen.

Watze Jansen is dus te zien op bovenstaande groepsfoto als lid van de ordedienst/verzet (foto nummer 1). Later kwam ik nog een foto tegen van Watze Jansen (rond 1972). Hij was toen werkzaam bij Smit Ovens.  Ook Truus Heina (zie foto hierboven direct voor Watze Jansen) vond ik nog op een andere foto uit 1952. Zij was dus ook lid van het verzet.

Foto links: Watze Jansen (rechs) is op bezoek bij Frans Winters, die zijn 25 jarig jubileum bij Smit Ovens vierde. Foto rechts: Truus Heina.

Onlangs stuurde mevrouw Bax mij bovenstaande foto op. We zien hier een groep Engelse soldaten bij de "Smit Electrodenfabriek" (Smit Las) (1944). Ingenieur Verlee was hoofd van de plaatselijke ordedienst in Nijmegen en hij werkte als ingenieur bij de Smit Las / Smit Electrodenfabriek. Wellicht dat dit een aanknopingspunt is voor deze foto.

Johan van Asten mailde mij het volgende:

Omdat we weten dat mensen van Smit Las / Smit Electrodenfabriek geholpen hebben met het herstel van de "honinghutje" brug vermoeden wij dat deze Engelse eenheid samen met mensen van Smit Las bij het (verdere) herstel van de brug betrokken waren.

De honinghutje brug is de naam die de Amerikanen gaven aan de brug over het maas-waal kanaal bij Neerbosch, de brug dus van de Graafseweg. In Neerbosch ligt nog steeds (direct achter het verzorgingshuis), de honinghut hoeve, direct aan het kanaal. Er is ook een speeltuintje voor kinderen bij. De brug lag dus niet ver van Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek af.

Bron: Noviomagus.nl

De Graafsebrug werd op stafkaarten van de geallieerden (1944) 'Honinghutje Bridge' genoemd. Het Honighutje lag op de plaats waar nu het einde van de O.C. Huismanstraat en de Tangostraat ligt. De nabijgelegen boerderij in de cirkel staat er nog steeds en is in gebruik als kinderboerderij 't Boerke.

Mocht iemand meer weten van deze foto, misschien zelfs namen dan hoor ik dat graag. Informatie kunt u sturen naar mijn email adres: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Meer informatie (historie, foto / filmmateriaal) over de "82e All American Airborne Division" en "de Oversteek van 1944 kunt u HIER vinden. (bron: de Gelderlander).

Schuilkelders

De tweede wereldoorlog zet alles op zijn kop. Johanna besluit om alles vast te leggen in haar dagboek, ondanks het feit dat naaste familieleden en collega's actief in het verzet bezig zijn en worden genoemd in het dagboek. Het boek mag dus nooit door de Duitsers gevonden worden.  Daarom veranderd ze ook vaak namen in het dagboek.  In de oorlogsjaren werkt ze als vervangend receptioniste en moet ze zorgen dat bij gevaar het luchtalarm bij de Transformatorenfabriek, Draadfabriek en Ovenfabriek in werking wordt gesteld en bij sein veilig weer uit gezet wordt. Elke keer als het sein veilig door komt danst Johanna van blijdschap in de schuilkelders waar iedereen ondergedoken was. Vandaar ook de titel van haar boek "Dancing in bombshelters". (dansen in schuilkelders).

In 1940 steld Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek zijn schuilkelders 's-nachts ook open voor de mensen die in de omgeving wonen. Overdag is deze bedoeld voor het personeel.


Gelderlander 1940

 

Prikbord mededelingen over het luchtalarm zoals deze hingen in de fabriek van Willem Smit in 1943 (Bron: archief Smit Transformatoren).

Vlak voor de sloop van de het oudste gedeelte van de Draadfabriek in 2007/2008 (Groenestraat 269) heb ik nog wat foto's gemaakt. In de kelder kwamen we de gewelven tegen die in de oorlog dienst deden als schuilkelders.


De schuilkelders onder gewelven van de Draadfabriek zoals ze er in 2007 nog uitzagen.

 

"Bovenstaande foto is van mijn zus Mien en mijzelf op het terrein van Smit in de Groenestraat toen we naar de fietsstalling liepen. Zoals je kunt zien er is geen glas in de ramen en allerlei rommel van oorlogsschade op de grond. Op de ramen van het eerste gebouw zit nog tape om het laatste glas van de ramen bij elkaar te houden. De foto is van vòòr de totale bevrijding (ongeveer april 1945). Een paar meter vanaf de rechterkant van de foto waren grote deuren naar de fabriek en daar konden de transformatoren door heen komen".

Foto en tekst : Johanna Wycoff

Prikbord mededeling dat het luchtalarm in 1944 (bron: Archief Smit Transformatoren)

Bovenstaande foto is genomen direct voor het "voorkantoor" (tweede verdieping) en een paar meter vanaf de plek van de foto daarboven, waarop Johanna met zus Mien loopt naar de fietsenstalling. De datering moet ergens tussen 1945 en 1948 liggen. Zittend geheel rechts is te zien Jacobus Braakenburg. De prachtige groepsfoto werd mij opgestuurd door zijn zoon Leo Braakenburg naast hem zit dus ook Johanna.

Staand v.l.n.r: onbekend, onbekend, dhr. Geurts, Dhr. Lam,  onbekend, dhr. Kamps, onbekend, dhr. Willemsen, dhr. Arnold, onbekend, H. A. Jansen.
zittend v.l.n.r. de toenmalige bedrijfsleider dhr. Ten Bosch, Corrie van der Scheer, Johanna Wycoff-de Wilde, en Jacobus Braakenburg).

(klik op de foto om te vergroten).

Dhr. H. A. Jansen.

In het personeelsblad Post uit 1960 kwam ik een "in memoriam"  tegen van dhr. H.A. Jansen. Op bovenstaande groepsfoto staande geheel rechts.  In het artikel stond beschreven dat hij in WO II onderduikers in zijn huis had. Op een gegeven moment is hij verraden en door de politie (onder werktijd) bij Smit opgehaald en getransporteerd naar een concentratiekamp. Hij heeft een verschrikkelijke tijd meegemaakt in kampen in Nederland en Duitsland, maar de oorlog overleeft. Ir.Gerritsen heeft hem uiteindelijk opgespoord en ziek en uitgeput terug gebracht naar Nijmegen. Daarna pakte hij de draad weer op en werkte nog jaren als calculator bij Smit en had ook geregeld te maken met Johanna. Hij overleed op 03-12-1960.  

Corrie van der Scheer schreef in 1943 onderstaand gedicht in het poesiealbum van Johanna. Daaronder zie je een foto van Corrie van der Scheer op haar paard + het logo van Smit Las).

Johanna mailde mij nog het volgende:

Verschillende mensen van Smit hebben in de oorlogstijd in mijn poezie-album geschreven. De man op de foto hieronder (links) meneer Pruissen die gedurende de oorlog en later op het administratiekantoor zat en hij schreef op 07-10-1943 een gedicht in mijn album.  Het was dhr. Pruissen die op het kantoor van Smit mijn zus Miep en mij waarschuwde om naar ons huis te gaan want er was een bom op gevallen.

Het meisje op de foto hieronder (rechts) was Riet van Driel en zij schreef een gedicht in mijn album op 16-02-1944. Zij werkte ook op de administratie. Beiden zaten dus in het kantoor waarvan in dit artikel een foto te zien is, waar ze allemaal op een rijtje zitten. Daar werkte ook een Marietje Kerkhof.

Links meneer van Pruissen en rechts Riet van Driel. (datering 1940-1944)

Prikbordnieuws: aankoop japonnen bij Brenninkmeyer, het huidige C&A. Bron: archief Smit Nijmegen.

Als men door de Transformatorenfabriek liep was er achterin een kamer waar ene Ingenieur Verlee zat en waar ik vaak steno's moest opnemen over elektrisch lassen. Wij hadden veel administratief werk van de Draadfabriek, want ik zie in mijn dagboek staan dat ik op 29-03-1943 orderbevestigingen voor de Draadfabriek moest maken. Er was ook een meneer Gerritsen die geloof ik een vertegenwoordiger was. In de Transformatorenfabriek werkte ook een meneer Vogel die ook een dochter had die bij het archief als telefoniste werkte en Riet Vogel heette.

V.l.n.r. Riet Vogel, Riet van Driel, Ingenieur W. Gerritsen (hoofd afdeling elektrisch lassen) en dhr. Vogel, pionier op het gebied van elektrisch lassen en ovens en de vader van de andere "Vogel" geheel links.

Na wat email-correspondentie met Johanna en het opsturen van fotomateriaal kwamen er veel reacties. Een aantal heb ik hieronder vermeldt:

Over haar vader
Mijn vader werkte als journalist voor het dagblad "De Nijmeegsche Courant" en liep iedere nacht samen met een paar andere helden van de Groenestraat naar de Nijmeegsche Courant (ondanks het oorlogsgevaar) om deze plaatselijke krant te publiceren. De krant was belangrijk voor de mensen:

• In de krant stond informatie over de etensbonnen (er was veel honger).
• Het laatste nieuws (onder Duitse controle mocht dit gedrukt worden) om op de hoogte te blijven in deze oorlog.
• De orders van de bezetter voor de volgende dag  enz.

We leefden altijd in angst of vader het zou redden in de nacht, want behalve het oorlogsgevaar was het compleet donker en er was nergens licht.

Prikbordmededelingen: Smit Transformatoren deed er van alles aan om de medewerkers te voorzien van voedsel, kleding, bruinkool enz., om hen zo de winter door te helpen en om het leed wat te verzachten. Op deze prikbord mededelingen krijgen Johanna (en haar zus) bruinkool en sokken mee, anderen bijvoorbeeld fietsenbanden. Om beurten kregen de werknemers  zo gratis of voor zeer weinig geld voedsel, kleding en ander materiaal toegestopt. Bron: archief Smit Transformatoren.

Sport/spel/ entertainment
Johanna kon heel goed zingen en dansen en aangezien Smit in die tijd veel geld besteedde aan sport, spel en entertainment werd zij veel gevraagd om op te treden in de diverse Smit orkesten. 

Ieder jaar hadden we dan een grote show met de Smit band . We leerden dan ook tap dansen en ballet. Voor de band kregen we de nieuwste microphone en de danslessen werden gegeven door bekwame leraren. De show-voorstellingen werden in elkaar gezet en geregisseerd door bekende en goede regisseurs.

In de oorlogsjaren werd dit minder en toen we in 1946 een show gaven konden ze alleen een gebouw vinden aan de Groenestraat naast de kerk en St.Jansschool.

Johanna stuurde mij wat foto's van optredens van net na de oorlog.



Bovenstaande foto is van mijn zus Miep en ikzelf in onze tapdance kleren in 1946.

Bovenstaande foto dateerd van 1948. Wij gaven een Smit show in Concertgebouw de Vereeniging voor 2 avonden.Ik ben de tweede persoon met de Scottisch cap.

Bovenstaande foto zijn de drie de Wilde zusters bij Smit en de foto werd genomen door een fotograaf van Smit Transformatoren. (V.l.n.r Miep, Martha, Johanna). De foto is van ca. 1950.

Fotomateriaal: Johanna Wycoff -de Wilde

Op bovenstaande foto ben ik aan het zingen met de Smit band ca.1951. Ik zong met deze band van  1948 tot en met 1952. Ook werden we soms " uitgeleend" want ik zong ook met de Marine band en vliegveld Volkel.

Sportdag bij Willem Smit (21-08-1938)
In 1940-1942 was er nog een voetbalclub en tussen de fabrieken van de Groenestraat was een veld waarop in het begin van de oorlog nog wedstrijden gespeeld werden zoals voetbal, honkbal, hardlopen, touwtrekken enz.. Het veld werd veel gebruikt door de sportclub "Transforma". Dat moet dan wel de naam van het voetbal- of honkbalteam van Smit geweest zijn.

Van Heleen Rosskopf ontving ik onderstaande foto's van sportdagen bij Smit o.a. touwtrek wedstrijden, gemaakt in 1938. Een aantal van deze personen vinden we ook weer terug op de groepsfoto's in dit artikel waarvan Johanna vrijwel iedereen kende.

De 6 foto's hierboven zijn van de sportdag gehouden ter gelegenheid van het 25 jarig jubileum van Smit Transformatoren. De locatie is het terrein van de sportclub Transforma".  De datering is voor 100% zeker 1938, omdat ik onlangs een aantal documenten heb ontvangen met exact deze foto's erop. (en nog meer).  Binnenkort meer over deze sportdag.

Bron: Heleen Rosskopf (dochter van oprichter Thomas Rosskopf (1930-1935)

 



Hier boven zien we de gymnastiekvereniging van Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek in 1938 met op de middelste rij staande, tweede van rechts Miep de Wilde (met het witte kraagje). De foto is gemaakt ter gelegenheid van het 25 jarig bestaan en de sportdag die toen georganiseerd werd. (zie ook de foto hieronder).

Johanna verteld over deze foto het volgende: De derde aan de rechterkant is inderdaad myn zuster Miep. Het derde meisje van links is Frieda Jansen en haar zuster Bep Jansen werkte toen op het administratie kantoor aan de boekhoudmachine (Burroughs) en maakte de salarissen klaar. Kan die eerste vrouw die voorop staat Mien Faber zijn? Er staan bekende gezichten op maaar durft niet voor zeker te zeggen wie het zijn die ook daar in 1941 werkten.

 

Het zangkoor van Willem Smit (1938) met zittend geheel links Miep de Wilde.

Verder bleek dat Miep de Wilde niet alleen goed kon zingen en dansen, maar ook erg snel was, omdat ze de 4 x 80 meter estafette gewonnen hadden. (Klik HIER voor de uitslagen).



Links de finale voor de 4 x 80 meter estafette voor vrouwen en rechts een hardloop finale voor de mannen. (Klik HIER voor de andere uitslagen). Miep de Wilde is waarschijnlijk de dame geheel links op de foto.

Een overzicht van de sportdag op 21-08-1938 bij Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek. (Bron: Jubileumboek Sportdag 21-08-1938 ontvangen van de familie Rosskopf).

Onderstaande groepsfoto van de directieleden uit 1936 is juist iets vòòr Johanna's tijd bij Smit, maar de meeste mensen op deze foto kende zij goed. Over enkelen had ze een verhaal.

Bron: Stichting Willem Smit Historie Nijmegen

 

Ik zie Mr. van der Kamp die mij naar die molen bracht waar de "healer" woonde en mij van een wond (die open bleef voor 2 jaar), afhielp met bidden. Hij woonde achter de Graafseweg) Hij is de eerste man van de tweede rij die tussen van Geelkerken en een andere man kijkt. 

 

 

 

De derde man van de tweede rij die met opgevouwen handen zit is Mr.Willemsen die me vertelde dat ze alle plannen van de Duitsers rond Arnhem en Oosterbeek klaar hadden liggen met oorlogsmaterial etc en dat Montgomery er geen interesse bij had toen het bij hem door de ondergrondse was aangeboden.

 

 

 

Braakenburg, Van de Kamp en Willemsen werkte op het kantoor aan de Groenestraat boven de fabriek en dat het werd het Voorkantoor genoemd. Verder zie ik nog veel andere bekende gezichten maar van de meesten ben ik de namen vergeten. Braakenburg, Van de Kamp en Willemsen werkte op het kantoor aan de Groenestraat boven de fabriek en dat het werd het Voorkantoor genoemd. Verder zie ik nog veel andere bekende gezichten maar van de meesten ben ik de namen vergeten. Braakenburg werd later mijn baas in de laatste oorlogsjaren. Hij was een hele tijd niet op kantoor. Nadat zijn huis gebombardeerd werd, raakte hij gewond en verbleef lang in het ziekenhuis. Janssen die ook op het voorkantoor werkte is een hele tijd in een concentratiekamp geweest nadat hij was verraden.

(foto rechts dhr. Janssen).

 

Het zgn. "Voorkantoor" van Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek NV rond 1937. Bron: Smit Nijmegen Historisch Genootschap.

Prikbord nieuws: bevrijding 05-05-1945 (bron: archief Smit Transformatoren).

Meisjes (Klompen) dans 1946

In december 2010 ontving ik nog een foto van Johanna uit 1946. Ditmaal een Smit revue met een klompendans. Op de achtergrond het logo van Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek. De meisjes van het kantoor staan er weer op, evenals Johanna.

 

De balletvereniging van Smit Transformatoren in actie (1949).

Ik had geloof ik al geschreven dat we een ballet groep hadden bij Smit. De eerste leraar die we hadden was een jonkvrouw die echt professioneel was. Alle meisjes van Smit die interesse hadden in ballet werden eerst door haar gekeurd en alleen de meisjes met aanleg mochten bij de balletgroep komen. We kregen een strenge training. Ik denk dat we begonnen in ongeveer 1944 en iedere dag oefenden wij. Zij had bepaalde connecties en buiten Smit om deden we ook andere dingen. We werden gevraagd om in Arnhem bij het Openlucht museum in 1949 een ballet voorstelling te geven voor het "Internationale Bijenteelt Congres" die dat jaar in Nederland werd gehouden. Het ballet werd gegeven op het klassieke stuk "Flight of the Bumble Bee". Alle meisjes waren van Smit. Voor de bijenkorf staat Corrie van der Scheer, naast haar mijn zus Miep en aan de rechterkant de eerste persoon met vleugels ben ik. Ik weet de namen van de andere meisjes niet meer. Deze foto kwam uit het blad van de Bijenhouders Vereniging. De foto is vrij onduidelijk, maar het bewijst dat Smit in die tijd veel geld uit gaf aan verenigingen en kunst.

Johanna

 

Een Smit show in "de Vereeniging", achterop staat te lezen : Wooden soldiers / Marche militaire (1950)
Foto: Johanna Wycoff-de Wilde

De Draadfabriek

Ik kende Mr. de Haan (Draadfabriek) goed en als ik het zo na ga kwamen de heren van de Draadfabriek (Wire factory) op het administratie kantoor om hun correspondentie te laten typen en ik weet ook nog dat Mr. Klein Lankhorst wel eens de discs bracht die we dan van de dictaphone af op brieven konden zetten. Mr. de Haan was altijd vrolijk als hij zijn werk bij ons kwam brengen om dat hij wist dat we alles aan te kant moesten zetten om zijn brieven te tikken. Hij vertelde ons dan wat er in de Draadfabriek gaande was en kwam altijd met iets komisch.  (foto rechts, dhr. Klein Lankhorst, foto links is dhr. Haan, beiden van Smit Draad (toen bekend onder de naam Draadfabriek).

 

De zesde knaap (bovenste rij, derde links van de Haan) is Gerard van Altena die later trouwde met mijn zus Martha de Wilde die vlak voor de Haan staat. De eerste links van de bovenste rij is Gerard Blom de expediteur, In het midden van de foto zien we Theo Blom de boekhouder, Naast hem zien we Riet van Driel in haar witte blouse met bloemen en rechts daarvan Bep Janssen in geruite blouse.  Op de eerste rij ( vier jongelui) is er een meisje die Truus Heina heette. De gezichten zijn me wel bekend maar ik ben de namen kwijt. Onderstaande foto is genomen in het najaar van 1952 volgens mijn zus Martha.

Hieronder de twee zusters Frieda en Bep Janssen. Frieda staat op de foto terwijl ze piano speelt. Ze was een mooie vrouw wiens verloofde in ons toenmalige Indië was en Bep was diegene op het administratiekantoor die al de salarissen klaar maakte op de Buroughs machine en voor T.Blom werkte. 

Links Bep Janssen, salarismedewerkster Smit Transformatoren, foto uit 1948-1950, rechts zus Frieda, ook werkzaam op de administratie bij Smit.

Prikbord nieuws: wederopbouw in Nijmegen (25-09-1944) Bron: archief Smit Transformatoren.

In 1952 verliet Johanna het koude Nederland voor het mooie Montreal (Canada). Haar boek is op dit moment in 49 landen te koop en zij heeft het nu druk met het geven van lezingen.

Met dank aan Johanna Wycoff-de Wilde. Het boek is in Nederland te koop bij o.a. www.bol.com . Je kunt het boek (de Engelse versie)  HIER bestellen bij bol.com. De Nederlandse vertaling van het boek komt in april 2012 in de handel.

Meer foto's zullen nog volgen... 

Hieronder een persbericht van QV Uitgeverij:

Op 27-04-2012 was de boekpresentatie van Dansen in schuilkelders in het huis van de Nijmeegse geschiedenis. vlnr: Interim-burgemeester Wim Dijkstra, Johanna Wycoff-de Wilde.

Klik op onderstaande foto om naar de website van Johanna Wycoff-de Wilde te gaan.

Op 06 oktober 2012 kreeg ik nog een e-mail van Johanna n.a.v. mijn oproep - de speurtocht van dhr. van Kaam naar familie van dhr. A. ten Bosch, bedrijfsleider van Smit Transformatoren, gedurende de tijd dat Johanna bij Smit werkte. De reactie die zij gaf over dhr. ten Bosch is te zien in DEZE LINK.

Van 19 tot 22 September 2012 waren Johanna Wycoff de Wilde en haar dochter Jennifer Wycoff te gast op het Hoofdkwartier van de 82nd Airborne Division 307th Engineer Battalion in Fort Bragg, North Carolina, USA, op uitnodiging van de 59th Commander Luitenant Colonel Brett G. Sylvia, ter herdenking van de “Waal Crossing” die plaats vond in de Tweede Oorlog in Nijmegen. Ze heeft toen een krans gelegd op de uit Nijmegen (Lent) afkomstige grafsteen voor de gevallenen van de Waal Oversteek, de 82nd Airborne Division – 307th Engineers, de bevrijders van Nijmegen.

Waal River Crossing Memorial Nijmegen
Tussen 19 en 23  September 2012 waren we uitgenodigd (mijn dochter Jennifer en ik) by de 59^th Commander of the 307^th Engineers (die in 1944 in Nijmegen hadden gevochten) Lieutenant Colonel Brett G. Sylv, om getuigen te zijn by de "Waal Oversteek” ceremonies. Dit werd gehouden bij een groot meer, zoveel mogelijk te vergelijken met de Waal en oevers, waar eenzelfde aantal boten, dezelfde afstand over de Waal, met hetzelfde artillerie en oorlogslawaai als in 1944 werd herhaald. Later hebben we de kransen gelegd op de grafsteen die van Nijmegen kwam, om de doden te herdenken. Het was  erg emotioneel vooral  toen ik een stuk land zag met de naam Nijmegen en de area waar dit gehouden was heette: Waal Crossing Area.

Smit Connecties:
The directeur van hun Oorlogsmuseum wist alles van Smit af vanwege de Smithistorie web-site: willemsmithistorie.nl en het boek waar Smit bijna dagelijks genoemd word. Hij is van Hollandse emigranten ouders. Verschillende generaals en anderen wisten alles van Smit. Iemand vertelde mij dat hij voor Smit in Calorado, USA, werkte.

Zo ging het steeds door en je realiseert hoe klein de wereld is met de communicatie die we ten heden hebben. Een van de oude veteranen vertelde dat toen hij in 17 september “44 met zijn parachute lande (ver van zijn bataljon) men hem in veiligheid had gebracht. Het gebeurde in de Groenestraat op of bij het Smit terrein. De man die hem in veiligheid bracht werkte bij Smit en had een dochter die Agnes heette. Alhoewel de veteraan in de negentig jaren is en met dezelfde vrouw al die jaren getrouwd is, hij zoekt nog naar Agnes want is nog steeds” crazy about her” Hij denkt dat ze nog leeft want op verschillende keren nadat hij Holland weer bezocht na de oorlog, hadden ze elkaar gezien. Hij is haar achternaam kwijt want zijn geheugen is niet meer zo goed. Wat hij kan herinneren is zoiets als Schrevens.

Verder wist hij te vertellen dat ook een Nijmeegse politieagent (die beslist mijn naam nog kent zegt hij) hem zo goed had geholpen. Hier volgen de namen van die veteranen. Misschien kent iemand ze nog (speciaal Agnes ?): Howard Burks, Harold Herbert, Obie Wickersham. Er waren andere die bij Heumen, Mook, Grave, Veghel, Arnhem en Eindhoven hadden gevochten en sommige noemden plaatsen of dorpen die ik niet kon vertalen. Ik denk dat die namen door de jaren heen waren "verengelst".

Een veteraan vertelde nog dat op 21 of 22 september 1944 één de airborne groepen bij Smit stopte om een kleine transformator te kopen maar men was versteld dat er niemand aanwezig was die hem had kunnen helpen.

Ik heb een speech gehouden over Nijmegen en Smit voor de honderden die bij de "Waal crossing" aanwezig waren terwijl rond de zelfde tijd deze herinneringen geëerd werden in Nijmegen.

Een verslag van deze memorial kunt u via DEZE LINK lezen.

Beste groeten voor jou en je collega's

Johanna Wycoff-de Wilde (ik heb een nieuwe naam gekregen”Annie van Nijmegen”.

Johanna's favoriete muziek uit WO II. Op o.a. dit nummer werd er gedanst in de schuilkelders.

 

Waal River Crossing Memorial. Het oversteek monument in Lent werd opgericht in 1984 op initiatief van Herman Jansen en Prof Huygen uit Lent. John van Asten zorgde ervoor dat deze gedenkplaat op transport ging naar Ft. Bragg, de thuisbasis van de 82nd Airborne Divisie, naast het Airborne Museum, waar het nu staat op hun ereveld voor monumenten, achter het 307th Engineer Battalion monument dat hun heldhaftige oversteek bij Nijmegen herdenkt.