Artikelen Smit Trafo

In de Panorama uit het jaar 1918 stond een interessant artikel, geschreven door dr. W. Lulofs, directeur van de Gemeentelijke Elektriciteitswerken in Amsterdam over de voortgeleiding en de toepassing van elektriciteit. In dat artikel stond ook een transformator fabricaat Smit. De transformatoren voor de transformatorzuilen (de stedelijke compactstations van weleer) zijn hoogstwaarschijnlijk ook gemaakt door Smit, de schakelinrichting en de ombouw van de transformatorzuil door de Heemaf uit Hengelo. Het schakelbord in het artikel is ook afkomstig van de Heemaf.

De transformatorzuil, ook wel peperbus genoemd was een ontwerp van architect J.M. van der Mey (1878-1949) voor de Gemeente Electriciteitswerken van Amsterdam. De buitenkant van de zuil werd verhuurd voor reclamedoeleinden (aanplakbiljetten) en genereerde zo extra inkomsten voor het elektriciteitsbedrijf. 

transformator1918-sepia
Lulofs (rechts) bij een transformator van Smit in 1918. Dr. W. Lulofs was directeur van de Gemeentelijke Elektriciteitswerken en deed veel voor de verbetering van de electrische straatverlichting in Amsterdam. Hij schreef veel boeken over elektriciteit.

 

Transformatorzuil op kruising landwegen, locatie niet bekend (1-12-1914) gemaakt door de Heemaf, bron Historisch Centrum Overijssel.

Transformatorzuil met geopende deuren, 1-3-1914, gemaakt door de Heemaf, bron Historisch Centrum Overijssel.

Mooi schema uit die tijd hoe de elektriciteit vanuit de transformatorzuil en een verdeelkast naar de woningen wordt geleid. Bron: Kema

Bijschrift foto hierboven: Een prachtig plaatje. Iets dergelijks had ik al eens gezien van het GEB Amsterdam. Hoewel het niets met Smit of de KEMA te maken heeft is het toch wel heel mooi. De geïnteresseerde leek ziet meteen hoe de distributie werkt. Onder in de zuil staat de transformator 30.. 50 kVA, 3 of 5 of 6 of 10 kV op 380 V in Yy schakeling.  Hoewel het woonhuis modern aandoet is dit de typische lay out van een binnenstad voorziening van ergens tussen 1915 en 1930 (Erik de Vries).

Vooral in Amsterdam heeft Smit veel transformatoren verkocht en je kan ieder type in een zuil zetten zolang het maar geometrisch en thermisch past. Misschien was de Schwartzkopff transformator iets waarmee ze in zuilen geëxperimenteerd hebben. Siemens maakte al veel eerder een speciale transformatorzuil maar die was veel te duur. Heemaf zal de schakelinrichting voor deze zuilen zeker gemaakt hebben. Reeds in 1910 stond de Heemaf met de transformatorzuil op de wereldtentoonstelling in Brussel.

Lulofs1914

 W. Lulofs in zijn kantoor in Amsterdam (1914). Bron: Geheugenvannederland.nl

Panorama1918-blad1as

Heemaf op de Wereldtentoonstelling Brussel 1910

Heemaf op de Wereldtentoonstelling in Brussel in 1910 met links in beeld een transformatorzuil.

zuiltransformatorinopbouwHeemaf1927

Binnenwerk van een transformatorzuil in opbouw. Heemaf 1927. Bron: Historisch Centrum Overijssel. 

NL-ZlHCO 0464.2 241

Transport van een tweetal  Heemaf transformatorzuilen op wagon van het Staats Spoor (01-09-1913). Bron: Historisch Centrum Overijssel. 

NL-ZlHCO 0464.2 284

Transport van een tweetal  Heemaf transformatorzuilen op wagon van het Staats Spoor, bestemming Gronau (01-06-1914). Bron: Historisch Centrum Overijssel.

NL-ZlHCO 0464.2 290

Heemaf transformatorzuil in opbouw, 01-06-1914. Op de achtergrond zien we een Spyker automobiel, het hobby project van oprichter Hofstede Crull die een Spyker assemblage afdeling had op het fabrieksterrein van de Heemaf in Hengelo. Bron: Historisch Centrum Overijssel.

Panorama1918-blad2as

Bron: Panorama 1918, Stichting Willem Smit Historie Nijmegen 

DMC Firewall is developed by Dean Marshall Consultancy Ltd