Uit het archief van het Holec Historisch Genootschap komt onderstaande prachtige stereofoto van een 1500 kVA transformator geleverd door Smit Transformatoren tussen 1920 en 1925 voor Nederlands Indië. Vanaf 1919 leverde Smit al transformatoren aan Nederlands Indië. De aanvragen kwamen binnen via het Ministerie van Koloniën en alles werd geregeld via een agentschap van de Heemaf te Soerabaja in Java. De Heemaf vertegenwoordigde in die tijd vele Nederlandse bedrijven in Nederlands Indië.
Op de achterkant van de foto stond geschreven 1500 kVA transformator voor elektrische centrale Tjidjambe in Nederlands Indië. (1920-1925)
Technische informatie over de transformator door Erik de Vries
Bijzonder dat het een stereofoto is, maar nog veel bijzonderder zijn de doorvoeringen, die zijn voor buitenopstelling met extra grote kragen om de kruip weg bij moesonregens lang genoeg te houden. De transformator is dus een 1500 kVA 3 / 15 kV is. Er waren in die tijd ( 1920..1925) nogal wat hoogspanningen in gebruik, dus die 15 kV kan ook 20 of zelfs 25 kV zijn. De schakeling is YN yn. De transformator moet nog opgebouwd en aangesloten worden. Ik denk dat ze om de hoogte van de krat te beperken de conservator voorzien hebben van lage transportsteunen. In bedrijf moet het olie niveau in de conservator hoger liggen dan de top van de doorvoeringen, dat is op de foto niet het geval. Links van de trafo is een olieopvangput voor een toekomstige trafo te zien .
Vreemd dat ze daar niet meteen gaten hebben gemaakt voor de 3 kV muurdoorvoeringen. De lijnen die van het station vertrekken zijn waarschijnlijk voor een bovengronds driefase laagspannings net. Achter de muur moet nog iets gestaan hebben van bijv. 100 kVA 3 / 0,380 V. Het is allemaal wat moeilijk te zien omdat het station nog in opbouw is. Waarschijnlijk gaat het hier om een klein ( later uit te breiden) station 15 / 3 / 0,380 kV aangesloten op bovengrondse lijnen. Ik heb er geen documentatie van. Het vermogen en de spanning waren toen ter tijd al niet interessant genoeg om er een artikel aan te wijden.
Waterkrachtcentrale Tjidjambe
De waterkrachtcentrale van Tjidjambe werd opgericht in 1912 vooral omdat fabrieken in de buurt elektriciteit nodig hadden. Thee onderneming "Kasso Malang" werd als eerste voorzien van elektriciteit. Ingenieur van Leeuwen, in dienst van Kasso Malang was belast met dit project. Enkele jaren later (1922) werd in de buurt nog een tweede Waterkrachtwerk opgericht met de naam Goenoeng Toewa. Ook hierbij was ingenieur van Leeuwen betrokken.
De elektrische centrale in TjidJambe uit 1912 waar de transformator geplaatst werd.
Bataafsch Nieuwsblad, 26-04-1930, rechts: Bron: Het nieuws voor den dag voor Nederlandsch Indië uit 14-08-1920
In 1922 bracht de Gourverneur Generaal een bezoek aan thee onderneming Kasso Malang.
Gouverneur Generaal Mr. D. Fock luistert naar het zingen van de schoolkinderen van Tjisalak op de thee onderneming "Kasso Malang" tijdens zijn bezoek op 27 oktober 1922, West-Java.22, West-Java.
Links: Europeaan met Javaanse arbeiders aan het werk in de velden van de theeonderneming Kassomalang in de Pamanoekan- en Tjiasemlanden, rechts: bezoek van de Gouverneur Generaal van Nederlands Oost-Indië mr. D. Fock op 27 en 28 oktober 1922 aan de Pamanoekan - en Tjiasemlanden. Bron: Tropenmuseum
Thee aanplant aan de aan de Pamanoekan - en Tjiasemlanden (1922).
Kampong vlakbij de Pamanoekan - en Tjiasemlanden voorzien van elektrisch licht en waterleiding in 1922. Deze was dus ook aangesloten op een van beide Waterkracht centrales.
Herstelwerkzaamheden aan Waterkrachtcentrale Tjidjambe in 1947
Over beide Waterkrachtwerken is verder weinig bekend. Het enige wat we nog weten dat deze Waterkrachtwerken net na WO II flink vernield zijn door extremisten. Vanaf 1947 zijn de Waterkrachtcentrales weer opgeknapt met nieuwe machines. Zie ook de foto's onderaan dit artikel van een machine met een typeplaatje van Theodore Bell & Cie uit Luzern /Zwitserland met jaartal 1950.
De waterkrachtcentrale van Tjidjambe, de Goenoeng Toea, werd door de extremisten net na WO II grondig vernield. In november 1947 is hij reeds zover hersteld, dat hij weer stroom levert voor verschillende ondernemingen en plaatsjes in de omgeving, bron: Gahetna.nl (12-11-1947) .
WKW Tjidjambe anno 2017
In september 2017 ontving ik enkele foto's van de Rochmat Selamat van de Waterkrachtcentrale in Tjidjambe in Soebang zoals die er anno 2017 uitziet. De Waterkracht centrale is industrieel erfgoed en eigendom van een thee plantage in West Java, waarschijnlijk nog steeds Kasso Malang, maar het machinepark is wel in verval, maar wordt deels nog gebruikt voor de thee plantage. Mocht iemand nog meer informatie hebben over de geschiedenis van beide Waterkrachtcentrales dan hoor ik dit graag.
Rechts een Smit Slikkerveer generator.
Schakelbord van Smit Slikkerveer
Twee hele oude transformatoren in een ruimte bij de voormalige elektrische centrale Tjidjambe. De voorste is een Siemens, de achterste is van Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek.
Dit is het typeplaatje van de transformator van Smit die nog steeds werkend is. Hij wordt gebruikt voor de thee plantage aldaar en zou dus al meer dan 80 jaar in bedrijf zijn.
Nogmaals de ruime met de oude transformatoren. De 7 transformatoren zijn deels van Smit en deels van Siemens en dateren uit de periode 1920-1930
Met dank aan Rochmat Selamat voor deze foto's van het industrieel erfgoed van de elektrische centrale / Waterkrachtwerken van Tjidjambe.