Verhalen

Bisep SF6HoogspanningsinstallatieCoqUtrecht ElectriciteitsbedrijfZuidHolland1976Eén van de producten die door de afdeling Regeltechniek van Smit Nijmegen is ontwikkeld en gebouwd, is de Espom. De functie van de Espom was het meten van de hoogspanning, vergelijkbaar met een conventionele spanningstransformator. De Espom was geïntegreerd in een GIS (Gas Insulated Switchgear) die ontwikkeld en gebouwd was door COQ Utrecht.


De Espom is in de jaren '70 ontwikkeld, gebouwd en in bedrijf genomen in twee 150 kV schakelstations: Sassenheim en Merwedehaven en het 380 kV station Maasvlakte, dit waren schakelstations van EZH (Elektriciteitsbedrijf Zuid-Holland). In een later stadium kwam daar het 220 kV station van de IJC (Elektriciteitsmaatschappij IJsselCentrale) in Hoogeveen bij. Totaal ca. 20 velden.

maasvl bisep

bisepmaasvl bisep maasvl

Bisep Maasvlakte (1970) Bron: Holec Historisch Genootschap / Coq.

Bisep420kV MAASVL1974

BISEP 420 kV Maasvlakte 1974


Het principe van de Espom berust op het capacitief meten van de hoogspanning door middel van een condensator die geïntegreerd was in een GIS (Gas Insulated Switchgear) installatie. De cilinders aan de bovenzijde bevatten de meetcondensatoren met een capaciteitswaarde van 8,62 pF.. De zo verkregen capacitieve stroom werd door een referentiecondensator gevoerd die was opgenomen in de terugkoppeling van een operationele versterker. De nominale spanning bedroeg 5 / √3 volt. Deze stuurde een vermogensversterker die via scheidingstransformatoren een nominale spanning leverde van 100 / √3 volt.
De 150 kV stations hebben een niet geaard sterpunt dus bij fase-aardsluiting werden de spanningen van de andere fasen een factor √3 maal zo hoog. Dit werd opgelost door een vierde versterker toe te passen die de "sterpuntspanning" leverde. Het eerste prototype is getest in het hoogspanningslaboratorium van Smit Ede en vervolgens is de duurtest uitgevoerd bij de Kema in Arnhem. Alle systemen zijn dubbel uitgevoerd dus per veld twee meetcondesatoren en twee versterkers.

150kv bisep alblasserdam kv

150 kV BISEP Alblasserdam

Een bewakingssysteem vergeleek continue de uitgangsspanningen van beide meetsystemen. Het bewakingssysteem werd meegenomen in de besturing van de beveiliging van het net. De versterkers waren zodanig uitgelegd dat ze hetzelfde vermogen en spanning konden leveren als een conventionele spanningstransformator.

De voeding voor de (vermogens)versterkers werd geleverd door een DC-DC omvormer die zijn voeding betrok van de stationsbatterij. De versterkervoeding was dus No Break en ook ontwikkeld door Regeltechniek. Door de overgang van de afdeling Regeltechniek van Smit Nijmegen naar Hazemeyer in 1974 heeft de productie en inbedrijfstelling vanuit Hengelo plaatsgevonden.


Regeltechnische hoogstandjes:

  • De nauwkeurigheid van het meetsysteem was klasse 0,2. Er werden dus hoge eisen gesteld aan de gelijkspanningsinstelling (terugkoppeling) van de voorversterkers.
  • Een conventionele spanningstransformator ontlaadt het hoogspanningscircuit bij "spanningsloos" maken. Een condensator doet dit niet en de lijn blijft op bijvoorbeeld 200 kV gelijkspanning staan! Verzadiging uitgangstransformatoren. De terugkoppeling is zodanig dat dit werd voorkomen met als gevolg afwijkend dynamisch gedrag bij inschakelen.

Sleutelfiguren:

  • Prof. Dr. Frowein Ontwikkeling BISEP
  • Ir. Spoorenberg Medewerker dhr. Frowein
  • Ir. Lisser Directeur Regeltechniek
  • Ir. Groenenboom Hoofd Elektronica afdeling Regeltechniek

Hoogeveen bisep

BISEP Hoogeveen (bron: Holec Historisch Genootschap / Coq

Geschreven door: René Wetzels (sept. 2014) René is gepensioneerd als hoofd ontwikkeling bij Eaton Regeltechniek.

Our website is protected by DMC Firewall!