In de beeldbank van Dordrecht vonden wij onderstaande foto van elektriciteitscentrale Noordendijk in Dordrecht uit de jaren twintig van de vorige eeuw. We zien hier een Coq schakelaar gekoppeld is aan een transformator van Smit en een elektrische aansluiting van de Heemaf / Hazemeyer, kortom een mooi staaltje van samenwerking tussen een paar van de belangrijkste elektrotechnische bedrijven in Nederland van dat moment.
Coq Smit Heemaf Hazemeyer combinatie: Bron: Beeldbank Dordrecht
De COQ schakelaars ( in wezen lastscheiders) op de foto's , 3 fase 10 kV ( maar ook gebruikt in het Dordtse net met 6 kV in de binnenstad en 12,5 kV in het buitengebied) waren modules die als legosteentjes bij QOC aan elkaar geplakt konden worden. Hierdoor ontstond het wordt "COQ- batterij" Officieel mocht een 10 kV schakelaar niet gebruikt worden in een 12,5 kV net. Maar 12,0 kV was wel toegestaan.
Er wordt gesproken over "olieschakelaar" het was inderdaad een hele bak met olie om de vonk bij afschakelen te blussen.
De kreet "gearmeerd" slaat op een geheel door metaal omsloten constructie. Omdat het metalen omhulsel geaard kon worden was de schakelaar volledig aanrakingsveilig. Dat moest natuurlijk ook voor schakelhandelingen en het nemen van oliemonsters en het verversen van de olie. Dit type schakelaars is tot in de 70-er jaren van de vorige eeuw nog in Engeland gebouwd en werd standaard toegepast in de Engeland en haar ( voormalige) kolonies. Ze heetten toen "Ring Main Units" lomp maar onverwoestbaar, met een inhoud van ca. 300 liter olie.
Op de zeer fraaie foto van de Noordendijk (overigens niet het deel van de centrale maar een trafo station mogelijk voor het eigen bedrijf van de centrale) zien we links een COQ schakelaar met een kabelmof voor de in en uitgaande kabel en rechts de kabel naar de transformator. Ik schat het vermogen op 100 kVA de spanning lijkt me 6 kV helemaal rechts in de cel staat het laagspanningsverdeelrek met forse smeltveiligheden.
Coq Smit combinatie (1920-1926). Bron: Elektriciteit in Nederland (1926), boek in bezit van Stichting Willem Smit Historie Nijmegen.
De transformator uit het boekje fig. 12. heeft een vermogen van 20 kVA. Ik betwijfel of de spanning 10 kV is. Ik denk meer in de richting van 6 kV gezien de doorvoeringen op het deksel van de transformator, hoewel de doorvoeringen van de smeltveiligheden en van de kabeleindsluiting aan 10 kV doen denken. Volgens een beschrijving verderop in het boek is de transformator fabricaat Smit.
Hoewel de foto's ( vooral die van de Noordendijk) erg fraai zijn, behoren de transformatoren tot het standaard spul wat toen bij honderden geproduceerd werd.
Erik de Vries
Reacties mogelijk gemaakt door CComment