De eerste medewerkers van Smit Transformatoren (1913)
De eerste (38) medewerkers
In 1900 werd door Willem Smit de eerste transformator in Nederland ontworpen. Vanaf die tijd ging de transformator geleidelijk in productie, maar door de opkomst van de elektriciteitscentrales en de steeds groter wordende vraag werd in 1907 de jonge ingenieur Thomas Rosskopf aangenomen om deze afdeling te gaan leiden. Rosskopf was vanaf 1907 tot 1913 de baas van de transformatorenfabricage in Slikkerveer.
De vraag naar transformatoren steeg net als de vraag naar generatoren en elektromotoren. Uiteindelijk was er geen ruimte meer om nog een transformator te maken en stapte Rosskopf naar directeur Willem Smit met het verzoek de transformatoren hal uit te breiden. Hij had veel meer ruimte nodig. Willem had een voorkeur voor de generatorenfabricage, dus stelde hij voor om elders een geschikte locatie te vinden. Dit werd uiteindelijk Nijmegen, vooral ook omdat het gemeentebestuur graag mee werkte aan dit verzoek. Er was flinke werkloosheid en ruimte genoeg voor nog meer industrie in Nijmegen. Daarnaast lag Nijmegen uitermate gunstig aan het water, de fabriekslocatie lag aan het spoor en een groeimarkt (Duitsland) om de hoek.
Thomas Rosskopf in zijn Slikkerveer tijd waar hij nog de baas van de transformatorenafdeling is. Hij is hier excursieleider van het KIVI (Koninklijk Instituut van Ingenieurs) bij de fabriek in Slikkerveer (1911) Bron: collectie Rudo Hermsen
Bron: Archief Smit Transformatoren
Lees meer
Regelbare transformatoren voor Zuid-Afrika (Escom 1925-1955)
Vanaf de jaren twintig van de vorige eeuw leverde Smit Transformatoren al (regel) transformatoren en onderdelen aan elektriciteitsbedrijven in Zuid Afrika. Een van die bedrijven is Escom , een groot energiebedrijf in Johannesburg. Via Smit Service ontving onze Stichting een aantal klappers met unieke foto's van regeltransformatoren. Deze ben ik aan het inscannen en daar zitten mooie exemplaren bij. Zo nu en dan zal ik dan een serie foto's plaatsen op de website. Bijgaand een selectie foto's met regeltransformatoren en onderdelen geleverd aan Escom tussen 1925 en 1955.
Een van de eerste leveringen van transformatoren voor Zuid-Afrika, waarschijnlijk Escom (1926). Bron: Smit Mededelingen (1926) Archief Smit Transformatoren.
In oktober 2019 vonden we bij Techniekmuseum OYFO in Hengelo nog enkele foto's van dit transport. Duidelijk was dat het transport via de HEEMAF in Hengelo werd geregeld. Zij waren in die tijd de vertegenwoordiger voor de transformatoren van Smit in de overzeese gebieden zoals Nederlands Indië en blijkbaar dus ook Zuid Afrika.
Bron: Techniekmuseum Oyfo te Hengelo. Foto's bedrijfsfotograaf Heemaf Hengelo.
Regeltransformatoren voor Zuid Afrika (1946 - 1955).
De foto's die ik hieronder gedigitaliseerd heb dateren van net na de Tweede Wereldoorlog tot en met eind jaren vijftig van de vorige eeuw. Het mooie van deze foto's (28 stuks) is dat er een beschrijving op de foto's is geplaatst. Zie de foto's hieronder. Klik op de foto's om te vergroten.
Lees meer
Unieke foto's van het bezoek van Veldmaarschalk Montgomery aan Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek (1955)
In 2016 kwamen wij in het bezit van 21 unieke (originele) foto's van het bezoek van Veldmaarschalk Montgomery aan Smit Transformatoren. Montgomery (Monty) was de oorlogsheld die werd gezien als bevrijder van Nijmegen. In 1955 werd hij uitgenodigd door Nijmegen dat hem het ereburgerschap van Nijmegen gaf. In 1955 bracht hij een bezoek aan veel Nijmeegse bedrijven waaronder Smit Transformatoren en Philips. Hieronder een aantal foto's en filmmateriaal van dat bezoek. In de slideshow met foto's zien we dat Montgomery wordt rondgeleid door de fabrieken van Smit Transformatoren.
Veldmaarschalk Montgomery wordt begroet door een menigte bij de fabriek van Smit Transformatoren. Rechts naast Montgomery zien we de toenmalige directeur van Smit Transformatoren, dhr. Otto.
Mooie foto van het bezoek van generaal Montgomery, links naast de mevrouw in het wit. Ook op de foto directeur Otto (rechts naast de dame vooraan). President Commissaris A. Rutgers van der Loef, derde van rechts gezien). Bron: Stichting Willem Smit Historie Nijmegen.
Fabricage nettransformatoren.
Montgomery bij Smit Draad rondgeleid door directeur Otto van Smit Transformatoren. Links zien we rollen koperdraad, rechts machines voor het wikkelen van de draad. Bron: Stichting Willem Smit Historie Nijmegen.
Lees meer
130 jaar elektrische straatverlichting in Nederland (Nijmegen 1886 - 2016)
Op 01-07-2016 was het exact 130 jaar geleden dat de elektrische straatverlichting in Nijmegen in gebruik werd genomen. Willem Smit had eerder dat jaar in Kinderdijk al de eerste openbare Nederlandse elektriciteitscentrale aangelegd met 350 aansluitingen naar fabrieken en particulieren, direct gevolgd door Nijmegen.
Elektrische straatverlichting in Nijmegen
Nijmegen was dus enkele maanden later aan de beurt. Willem installeerde zijn tuimellantaarns, die voorzien waren van een voor die tijd unieke constructie die men kon tuimelen zodat de koolspitsen in de booglamp vervangen konden worden nadat ze waren opgebrand, hetgeen dus zeer frequent moest gebeuren. Nijmegen was daarmee de eerste gemeente met een (piepkleine) elektriciteitscentrale, die uitsluitend stroom leverde voor de straatverlichting (dus niet aan particulieren of fabrieken). Het moet in die tijd een prachtig gezicht geweest zijn om de Waalkade elektrisch verlicht te zien.
De koolspitslamp, ook wel koolstaaf booglamp genoemd, wordt gezien als de voorloper van de gloeilamp. Het licht dat deze lamp verspreidt, komt tot stand door een continue vonkoverdracht tussen twee elektroden van geperst koolpoeder. Dit principe lijkt een beetje op elektrisch lassen. De verblindende straal wit licht was zo fel dat de lamp eigenlijk alleen geschikt was als pleinverlichting of als zoeklamp voor schepen.
Toen Edison de gloeilamp uitvond (1879) kwam pas de echte vooruitgang tot stand op het gebied van verlichting. Deze werd ook door Willem Smit toegepast, maar rond 1886 was de booglamp (met name voor buiten verlichting) met zijn grote licht opbrengst nog altijd praktischer en goedkoper dan een oplossing met een groter aantal gloeilampen met ieder een geringere lichtopbrengst.Dit ondanks het feit dat Nijmegen in die tijd de gloeilampenstad van Nederland was met meerdere gloeilampenfabrieken.
Willem Smit verkocht in deze jaren ook gloeilampen aan een zekere A.F. Philips, enkele jaren voordat Philips werd opgericht in 1891 en zij de gloeilampen industrie overnamen. Anton Philips herinnerde zich nog een order van 2 x 50 lampen die in 1895 weer bij Willem Smit besteld werden. In het prille begin van Philips was Willem Smit dus hun huisleverancier voor gloeilampen.
Lees meer
Biografie Ir. Thomas Rosskopf (1880-1953) + 2 filmfragmenten
Biografie van Ir. Thomas Rosskopf (1880 - 1953), feitelijk oprichter van Willem Smit & Co's Transformatoren N.V. en één van de pioniers van de elektrotechniek in Nederland.
Thomas Rosskopf was een der pioniers van de Nederlandse Elektrotechnische Industrie. Hij werd op 26-04-1880 te Amsterdam geboren en doorliep daar de Lagere School en de H.B.S. met een vijfjarige cursus. Van 1898 tot 1902 studeerde hij aan de Polytechnische school te Delft, waar hij het diploma voor Werktuigkundig Ingenieur behaalde. In 1904 behaalde hij het diploma Elektrotechnisch Ingenieur in Karlsruhe.
Thomas Rosskopf
Studententijd van Thomas Rosskopf
Van 1898 tot 1902 studeerde hij aan de Polytechnische school te Delft. Deze school had in die tijd nog geen opleiding tot elektrotechnisch ingenieur. Thomas was voorzitter van het studentencorps. Hieronder een aantal unieke foto's uit de collectie van de familie Rosskopf.
Prachtige foto van Thomas Rosskopf, met pet en pijp, te midden van zijn studievrienden bij de Polytechnische school Delft in 1899, bron Familie Rosskopf.
Bron: Studentenweekblad Polytechnische Schoolt Delft, 1901-1902. In 1901 was hij secretaris van de studentenvereniging en een jaar later voorzitter van het studentenkorps.
De ontgroening van de studenten aan de Polytechnische school te Delft. De Datering van deze foto is 1898 (stond achterop de foto's). Hierop moet dus ergens Thomas Rosskopf te zien zijn.
Lees meer
De nettransformator en de energietransitie
De energie huishouding van een gemiddeld gezin: verleden - heden - toekomst
Bron: Pixabay (free of copyrights)
Een “gemiddeld” gezin is heden ten dage aangesloten op het aardgas om het huis te kunnen verwarmen en het warme water voor het douchen. De elektriciteit wordt gebruikt voor verlichting, tv en koken en de auto loopt op benzine. Je ziet: Een “gemiddeld” gezin heeft nu drie energiestromen tot zijn beschikking op elk moment van de dag en de opslag van de energie is geen probleem. (zie fig 1). In de nabije toekomst zal dat veranderen en zal er nog zeer waarschijnlijk maar één energiestroom zijn, namelijk de elektriciteit. De huisaansluiting zal dan standaard driefasig zijn. Indien het “gemiddelde” gezin zo overstapt door een warmtepomp te installeren voor verwarming en warm water en men de benzine auto inruilt voor een elektrische auto, dan zal dat grote consequenties hebben voor het elektriciteitsnet en voor de transformator in het bijzonder.
Het “gemiddelde” gezin zal het jaarverbruik zien toenemen van 3000 kWh naar 8300 kWh, dus bijna een verdrievoudiging (zie fig 2). Bij deze vereenvoudigde berekening is trouwens uitgegaan van 100% rendement ( dus geen energieverliezen ), geen verandering in levensstijl en geen extra isolatiemaatregelen aan de woning. Het piekverbruik zal daarentegen veel meer toenemen. In de winter leveren de zonnepanelen nagenoeg geen energie, de warmtepomp draait op vol vermogen en de accu van de auto moet dan ook nog opgeladen worden. In de zomervakantie, op een niet te hete dag, leveren de zonnepanelen veel energie, de meeste auto’s zijn in het buitenland en de warmtevraag is beperkt en de warmtepomp staat dan ook niet in de airco-stand. Er is dus geen piekverbruik, maar een pieklevering. Er is echter nog geen opslagmedium die het teveel aan elektrische energie opslaat voor een tijdstip dat de vraag hoog is, tenzij men daarvoor de accu van de auto’s (niet alleen van je eigen auto maar misschien ook die van de buren) wil gaan gebruiken.
Lees meer
Tentoonstelling Nationale Elektrotechnische Industrie te DELFT (1905)
Nederland kent rond 1890 geen opleiding voor elektrotechnische ingenieurs, in tegenstelling tot een aantal ons omringende landen. In die tijd moest men uitwijken naar Duitsland of Engeland om dit gewilde diploma te behalen. Hier komt verandering in nadat in 1893 het Koninklijk Instituut voor Ingenieurs (KIVI) met (ere)lid Willem Benjamin Smit, de opening van het dynamo lokaal van de Technische Universiteit te Delft gaat bezichtigen. De middelen voor dit soort onderwijs zijn ondermaats, en na zijn bezoek schrijft hij het volgende:
"Dat wanneer aan onze Polytechnische School voldoende hulpmiddelen voor het onderwijs in de Electrotechniek beschikbaar worden gesteld, hierdoor de Elektrotechnische Industrie zal zijn gebaat en zal worden voorkomen dat Nederlandsche Electrotechnische Ingenieurs zullen ontbreken."
Willem Smit geeft de aanzet tot de opleiding elektrotechnisch ingenieur
Zijn bijdrage is de schenking van een aantal demonstratiedynamo’s, die worden opgesteld in het leslokaal. Dit groeit uit tot een plan voor een tentoonstelling waar de Nationale industrie haar producten zou opstellen. Het doel van de tentoonstelling is het bevorderen van onderwijs in de elektrotechniek en van de elektrotechnische industrie.
Een eenvoudige demonstratie dynamo geschonken door Willem Benjamin Smit in 1893. Dit was de eerste van een hele serie machines (dynamo's, elektromotoren en generatoren, schakelborden e.a.) afkomstig van Smit Slikkerveer, die in het lokaal opgesteld werden. (zie foto dynamolokaal 1904)
Het dynamo lokaal in 1904
Lees meer
1966 start bouw landelijk koppelnet 380 kV.
Het besluit om een landelijk koppelnet op 380 kV niveau te bouwen is van bijzonder groot belang geweest voor onze product ontwikkeling, voor dit net waren zeer grote transformatoren nodig met een spanning waarvoor we alleen nog maar een proefwikkeling hadden gebouwd. De ervaring die we met het koppelnet hebben op gedaan was de opmaat om voor andere landen in de wereld met name voor de USA grote transformatoren te bouwen.
Tussen 1960 en 1970 steeg het reële bruto nationaal product met gemiddeld 5 % per jaar, dat is zelfs iets boven dat van West Duitsland en België. Het Nationaal inkomen per hoofd van de bevolking bedroeg in 1950 Hfl. 1.687 en in 1970 Hfl. 18.407 een stijging van 13 % per jaar ! Ongekende cijfers, de koopkracht explodeerde. De aanschaf van elektrisch aangedreven consumptie goederen steeg in die periode eveneens met 13 % per jaar. Daarbij kwam de grote toename van het elektriciteitsgebruik in de industrie, met name aluminiumsmelters, chemie en aardolieraffinaderijen.
Een één fase transformator van Smit uit 1968, bron collectie Joop Kuipers.
De stijging van de maximale landelijke belasting was enorm, in 1939 746 MW en in 1964 3880 MW. De periode '40..'45 niet meegerekend is dit een stijging van 8,6 % per jaar.
In 1939 hadden nieuwe productie eenheden een vermogen van 30 ..35 MW, in 1960 was dit reeds 175 MW.
Grotere productie eenheden stellen hogere eisen aan het koppelnet maar ook de hogere belasting. De groei van het kortsluitvermogen en reststroom bij aardsluiting (in het 150 kV koppelnet is het sterpunt met blusspoelen geaard) vragen ook om aandacht. Reeds tweede helft vijftiger jaren wordt een studie verricht naar een koppelnet met hogere spanning. 220 kV of 380 kV ? Zweden heeft sinds 1952 reeds 380 kV. De Sovjet Unie had al in 1959 een 500 kV-net. Plannen voor een West-Europees koppelnet op 380 kV niveau worden geopperd.
De sprong van 150 kV naar 380 kV is groot. Sommigen beweren dat niets dan nog
" lineair " is, als zouden alle vertrouwde wetten van de fysica plotseling op houden te bestaan. Bijna mythisch. Maar zo'n kleine veertig jaar geleden zei men dat ook van 50 kV en noemde dat "ultra hoge" spanning. 220 kV zou beduidend goedkoper zijn dan 380 kV maar niet overal toereikend. Reeds in 1957 wordt het beginsel besluit genomen dat als de behoefte sterk zou blijven toenemen er in het westen , zuiden en midden 380 kV zou moeten komen en dat in het noorden en oosten 220 kV toereikend zou moeten zijn. Begin jaren zestig blijkt al dat bij een reële groei de capaciteit van het 150 kV-net rond 1968 onvoldoende zal zijn. De SEP ( het latere TenneT) besluit dan ook midden jaren zestig tot de realisatie van een 380 kV koppelnet. De eerste doelen zijn: fase I van het landelijk koppelnet, in Maasbracht een koppeling op het West Europese net en na drooglegging van de polder Zuidelijk Flevoland een verbinding Diemen-Ens om in Ens het 380 kV-koppelnet met een 380 /220 kV transformator te verbinden met het 220 kV-koppelnet.
Chronologie van het begin van de bouw van het landelijk 380 kV-koppelnet.
Lees meer
Reacties mogelijk gemaakt door CComment