Historie van de Nederlandse elektriciteitscentrales
Binnenkort wil ik een begin maken met de historie van de elektriciteitscentrales in Nederland. Ik heb al uitgebreide artikelen gemaakt over de elektriciteitscentrales in Kinderdijk en Borne/tcs (Hengelo), maar nu wil ik op volgorde van jaar/opening alle centrales presenteren met eventueel een doorverwijzing naar externe websites zoals bijvoorbeeld Wikipedia. Mijn insteek is dus alleen informatie vast te leggen van de oude elektriciteitscentrales (klein en groot) die al lang gesloten of gesloopt zijn.
De nog werkende (nieuwe) elektriciteitscentrales worden in de Wikipedia al goed beschreven en kun je hier vinden, maar van de oude centrales is vaak geen spoor meer te vinden en dat wil ik vastleggen op deze website. In een artikel moet behalve informatie over de elektriciteitscentrale het jaar van opening en sluiting vermeldt worden aangevuld met locatie (GPS), technische gegevens, foto's, krantenknipsels (Delpher.nl), herbestemming.
Hiervoor kan ik hulp gebruiken, dus mocht iemand het leuk vinden om artikelen te schrijven over de verschillende centrales die Nederland rijk geweest is dan hoor ik dat graag. U kunt mij bellen:
06 19009274 of mailen: rudohermsen@upcmail.nl
Elektriciteitscentrale Hoogte Kadijk Amsterdam (1908)
De eerste elektrische centrale in Kinderdijk (1886).
Centrale in Borne in 1896.
Centrale in Leiden 1907
Lees meer
Biografie Ir. Thomas Rosskopf (1880-1953) + 2 filmfragmenten
Biografie van Ir. Thomas Rosskopf (1880 - 1953), feitelijk oprichter van Willem Smit & Co's Transformatoren N.V. en één van de pioniers van de elektrotechniek in Nederland.
Thomas Rosskopf was een der pioniers van de Nederlandse Elektrotechnische Industrie. Hij werd op 26-04-1880 te Amsterdam geboren en doorliep daar de Lagere School en de H.B.S. met een vijfjarige cursus. Van 1898 tot 1902 studeerde hij aan de Polytechnische school te Delft, waar hij het diploma voor Werktuigkundig Ingenieur behaalde. In 1904 behaalde hij het diploma Elektrotechnisch Ingenieur in Karlsruhe.
Thomas Rosskopf
Studententijd van Thomas Rosskopf
Van 1898 tot 1902 studeerde hij aan de Polytechnische school te Delft. Deze school had in die tijd nog geen opleiding tot elektrotechnisch ingenieur. Thomas was voorzitter van het studentencorps. Hieronder een aantal unieke foto's uit de collectie van de familie Rosskopf.
Prachtige foto van Thomas Rosskopf, met pet en pijp, te midden van zijn studievrienden bij de Polytechnische school Delft in 1899, bron Familie Rosskopf.
Lees meer
Bedrijfsfilm: bezoek Koningin Juliana aan Smit Transformatoren (21-10-1959)
Onderaan tonen we een unieke bedrijfsfilm (zonder geluid) van een verslag van het bezoek van Hare Majesteit Koningin Juliana aan de fabriek van Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek (21-10-1959).
Schoolkinderen en verkenners staan te wachten op de stoet aan de Groenestraat. We zien de rondleiding van Hare Majesteit Koningin Juliana en uitleg door directeur L. F. Otto. Verder aanwezig, de voltallige directie o.a. Roos (Smit Ovens), de voltallige Raad van Commissarissen met President Commissaris A. Rutgers van der Loef, Prof. J.J. Broeze, Prof. G.A. Weyer, oud directeur Prof. H.G. Nolen en C. Pot, directeur Smit Slikkerveer, verder nog Burgemeester Hustinx, hoofdcommissaris van politie dhr. Perrick en de Commissaris der koningin in Gelderland, H.W. Bloemers.
Directeur Otto geeft uitleg over het geschenk aan de Koningin, een pottenbakkersoventje gemaakt door Smit Ovens.
V.l.n.r. President Commissaris A. Rutgers van der Loef (Smit Transformatoren), Commissaris der Koningin in Gelderland dhr. Bloemers, H.M. Koningin Juliana, Directeur Otto (Smit Transformatoren). Bron: Stichting Willem Smit Historie Nijmegen. Binnenkort meer fotomateriaal. Een album van dit bezoek is in ons bezit.
Lees meer
Smit Slikkerveer op de Wereld tentoonstelling in Parijs (1900)
Wereldtentoonstelling Parijs 1900
Van 15 april tot 19 november 1900 werd de Wereldtentoonstelling in Parijs gehouden. De "Exposition Universelle". Men vierde wat men had bereikt in de afgelopen jaren en nieuwe technische ontwikkelingen werden gepromoot door deze "Exposition Universelle" met 76000 exposanten op een gebied van 1.2 vierkante kilometer. Meer dan 50 miljoen bezoekers namen een kijkje bij deze tentoonstelling.
Nieuwe snufjes waren toen o.a. de roltrap en er werden voor het eerst filmopnamen gemaakt (met geluid) door Edison. In een prachtig decor van Jugendstil was ook een grote Nederlandse delegatie uitgenodigd. Twee Nederlandse fabrieken, Stork en Smit Slikkerveer hadden een speciale opdracht meegekregen. Zij moesten samen het elektriciteitsgebouw op deze tentoonstelling verlichten. Stork leverde de stoommachine en Willem Smit de stoomdynamo en elektromotoren.
Willem Smit kreeg met deze opdracht de erkenning voor zijn pionierswerk én men had nu ook internationaal aansluiting gekregen. Na afloop ontving hij de "Medaille D'or". In hetzelfde jaar werd hij ook nog Ridder in de orde van Oranje Nassau. Verder in dit artikel zie je een foto van deze oorkonde, samen met een unieke foto van de machines van Smit, die tevoorschijn kwamen tijdens het inscannen van een grote hoeveelheid oude glas negatieven uit het archief van Brush Ridderkerk. 
Lees meer
130 jaar elektriciteit in Nederland (Kinderdijk 1886 - 2016)
Op 19-04-2016 was het precies 130 jaar geleden dat de eerste openbare elektriciteitscentrale van Nederlands fabricaat van start ging ( de N.V. Electrische Verlichting Kinderdijk). De oprichter was Willem Benjamin Smit. Nadat Willem enkele jaren daarvoor (1881) een verlichtingsinstallatie had gebouwd voor de fabriek van Diepeveen, Lels en Smit, wilde de directeur ook elektriciteit in zijn eigen huis. Dit wekte grote belangstelling bij andere fabrikanten, want zij wilden ook hun olielampen vervangen door elektrisch licht. In 1884 werd Willem gevraagd om onderzoek te doen naar de mogelijkheden van een elektrische centrale in Kinderdijk.
De elektrische centrale Kinderdijk (1886). Bron: Brush Ridderkerk, Deze centrale bestaat niet meer. Ergens in de zestiger jaren van de vorige eeuw is het pand gesloopt.
Zo ontstond het idee om een elektrische centrale te bouwen die niet alleen aan fabrieken, maar ook aan particulieren stroom zou kunnen leveren. De begroting kwam uit op HFL 26000,- en het kapitaal werd verstrekt door Jan Smit V die we later tegen komen. Hij verstrekte een lening tegen 3.5 % rente en de eerste elektriciteitscentrale in Nederland, de "N.V. Electrische Verlichting Kinderdijk" was een feit.
Naar de elektrische centrale van Thomas Edison
In 1884 ging Willem met een door hem zelf (elektrisch) verlicht schip van de Holland-Amerika lijn naar de Verenigde Staten (New York) om daar de eerste elektrische centrale van Thomas Edison ( The Edison Electric lluminating Company) te kunnen aanschouwen die al in 1882 "het licht" zag. De ervaringen die hij daar opdeed paste hij toe bij de centrale in Kinderdijk.
Lees meer
50 kV station Lent - het prille begin van de ultra hoge spanning in Nederland (1922-1930)
In 1915 werd de Provinciale Gelderse Elektriciteits Maatschappij (PGEM) opgericht. Men wilde de elektriciteitsvoorziening door de Provinciale Overheid laten regelen, om de gebieden buiten het bereik van de weinige Gemeentelijke- en particulieren bedrijven ook van stroom te kunnen voorzien en om met een grote elektriciteitscentrale efficiënter energie te kunnen produceren. In die tijd was reeds duidelijk dat Radiostation Kootwijk in de toekomst een van de grootste afnemers zou worden en daarom lag er in 1918 een voorstel om vanuit Nijmegen ( de grootste en later enige centrale in Gelderland) rechtstreeks een lijn naar het zendstation Kootwijk te leggen. In 1922 werd de eerste opzet van een Gelders hoogspanningsnet in gang gezet door een 50 kV lijn aan te leggen van Lent (bij Nijmegen) - Arnhem - Apeldoorn. Het eindstation was toen het 50 kV station Apeldoorn Zuid. In de eerste jaren werd deze lijn nog bedreven met 10 kV lijn maar dit werd al gauw omgezet naar 50 kV. In 1924 werd begonnen met de bouw van het 50 kV station in Lent, het eerste open lucht transformatoren-station van Nederland. Deze werd op 29-07-1925 officieel geopend. In 1930 volgde het 50 kV station Kootwijk. Deze leverde tevens stroom op 10 kV niveau aan de enkele omringende plaatsen.
10/50 kV station in Lent (1924)
Het prille begin van de “ultra hoge spanning” , 50 kV.
Rond 1915 werd in Gelderland de stroom ingekocht van de centrales in Nijmegen, Arnhem en waarschijnlijk ook nog van de Elektriciteits-maatschappij Overveluwe te Ermelo, deze laatste had een gering vermogen en speelde niet echt mee in de totale elektriciteitsvoorziening. De energie werd getransporteerd op 10 kV niveau, meestal d.m.v. kabels. Een stad als Nijmegen had een 6 kV distributienet.
Lees meer
Unieke foto's gevonden van het bezoek van Veldmaarschalk Montgomery aan Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek (1955)
Onlangs kwamen wij in het bezit van 21 unieke (originele) foto's van het bezoek van Veldmaarschalk Montgomery aan Smit Transformatoren. Montgomery (Monty) was de oorlogsheld die werd gezien als bevrijder van Nijmegen. In 1955 werd hij uitgenodigd door Nijmegen dat hem het ereburgerschap van Nijmegen gaf. In 1955 bracht hij een bezoek aan veel Nijmeegse bedrijven waaronder Smit Transformatoren en Philips. Hieronder een aantal foto's en filmmateriaal van dat bezoek. Op de slideshow met foto's zien we dat Montgomery wordt rondgeleid door de fabrieken van Smit Transformatoren, maar ik zag ook een foto waar hij door de fabriek van Smit Draad loopt met wikkeldraadmachines en rollen koperdraad duidelijk in beeld.
Veltmaarschalk Montgommery wordt begroet door een menigte bij de fabriek van Smit Transformatoren. Rechts naast Montgomery zien we de toenmalige directeur van Smit Transformatoren, dhr. Otto.
Mooie foto van het bezoek van generaal Montgomery, links naast de mevrouw in het wit. Ook op de foto directeur Otto (rechts naast de dame vooraan). President Commissaris A. Rutgers van der Loef, derde van rechts gezien). Bron: Stichting Willem Smit Historie Nijmegen.
Lees meer
Vervoer transformator naar schakel station Herten in Zuid Limburg (1935) + filmfragment
Onderstaande artikelen gaan over het vervoer van een transformator van Smit naar het schakelstation Herten ( bij Roermond) in Zuid Limburg in oktober 1935. Een tweede indentieke transformator werd geleverd aan het station Lutterade. Nieuw bij dit artikel zijn 2 unieke foto's uit 1938 en een aantal krantenartikelen die we onlangs teruggevonden hebben.
Dit waren de eerste 150 kV transformatoren van Smit en vermoedelijk ook de eerste van die spanning in Nederland, het vermogen bedroeg 6000kVA, de overzetverhouding was 150 / 10 kV. Enkele maanden daarvoor (april 1935) werd in Herten een schakelstation opgericht van de P.L.E.M. (Provinciale Limburgse Electriciteits Maatschappij, ook wel de Stroomverkoop mij. genoemd) die d.m.v. een 150.000 volt hoogspanningslijn verbonden was met de staatsmijnen in Lutterade (die de stroom opwekten).
De eindopstelling in Lutterade (1938). Bron: Archief Smit Transformatoren
Bron: NRC nov. 1934
Bron: Limburgse Koerier 04-10-1935
Lees meer
Reacties mogelijk gemaakt door CComment