Stichting Willem Smit Historie Nijmegen opgericht

Gegevens

Categorie: Willem Smit Historie

Gepubliceerd: zondag 01 september 2013 17:43

Geschreven door Erik de Vries

Hits: 15597

Inleiding en doel van de Stichting.

Op 10 juli 2013 is het er dan eindelijk van gekomen en werd er een Stichting opgericht die als doel heeft: " Het als een cultureel en educatieve instelling behouden van het industrieel erfgoed van Willem Smit & Co’s Transformatorenfabriek " Dit lag ook wel in de verwachting want we waren al " Stichtingsrijp". Vele jaren geleden is Rudo Hermsen begonnen met het op zetten van de website www.willemsmithistorie.nl het verzamelen van geschiedkundige boeken, documenten, beeldmateriaal en museale objecten.

Enkele jaren gelden werd Erik de Vries hierin betrokken. We beschikken nu over veel materiaal, worden gevraagd voor het houden van lezingen, studenten raadplegen ons en we hebben mee gewerkt aan het tot stand komen van het boek " 100 jaar Smit Transformatoren"

We gaan ons doel verwezenlijken door, onder andere: 

• Het onderhouden en vooral uitbreiden van onze website.
   
• De inrichting van een Museum - de intentie om ons een ruimte ter beschikking te stellen is reeds uitgesproken - waarin boeken, documenten, beeld materiaal en kleine objecten voor een breed publiek   toegankelijk worden.
   
• Het houden van informatieve en educatieve lezingen en demonstraties.
   
• Het uitbrengen van brochures,publicaties en het verschaffen van teksten en afbeeldingen aan derden, bijv. studenten en geschiedsschrijvers.
  
  
• Afhankelijk van het verkrijgen van ruimte, het inrichten van een Museum waarin boeken, documenten, beeld materiaal en kleine objecten voor een breed publiek toegankelijk worden.
  Een eerdere toezegging om ons ruimte ter beschikking te stellen is ingetrokken. Wij zoeken nu naar andere mogelijkheden, eventueel samen met een andere stichting.
   

Algemene gegevens.

De Stichting heeft een ANBI-status ( Algemeen Nut Beogende Instelling) en is ingeschreven in het Handelsregister bij de Kamer van Koophandel voor Centraal Gelderland, te Arnhem onder nr. 58361855 

Correspondentie adres:

Stichting Willem Smit Historie Nijmegen
Binnenvaart 15
6642 CT Beuningen Gld.

E-mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Website : www.willemsmithistorie.nl

Bankrekening nr:  NL31 RABO 0102413746

Het bestuur bestaat uit : Voorzitter : Erik de Vries , gepensioneerd bij Smit Transformatoren. Secretaris : Rudo Hermsen, medewerker van Smit Draad. Penningmeester : Bert van Herpen, gepensioneerd bij Smit Transformatoren.

Middelen.

We zijn nog op zoek naar vrijwilligers die voor ons historisch speurwerk doen, als gastschrijver optreden of een bron van oral history kunnen zijn. Foto's, artikelen, brochures etc. zijn hoogst welkom.
Maar vooral financiële middelen zijn hard nodig om onze doelstelling te verwezenlijken. Iedere gift, hoe klein dan ook, van instellingen, bezoekers van onze website en sympathisanten is welkom ! Als dank hiervoor zullen we de namen van donateurs (zo zij niet anoniem willen blijven) en die van de sponsoren met hun logo op onze, reeds meer dan één miljoen keer bezochte, website plaatsen.

Een 28000 kVA transformator wordt op het schip geplaatst (1935). Bron: Wim Erinkveld. 

De historie van Smit Gas Generatoren (1960 - heden)

Gegevens

Categorie: Willem Smit Historie

Gepubliceerd: donderdag 03 juli 2008 10:55

Geschreven door Rudo Hermsen

Hits: 26423

In 1936 wordt de Ovenafdeling van Willem Smit & Co's Transformatorenfabriek NV opgericht. Het bedrijf ontwikkelt zich tot een belangrijke ovenfabrikant voor hoofdzakelijk (grote) industriële toepassingen. Door nieuwe ontwikkelingen ontstaat er rond 1960 vraag naar inert gas. Smit Ovens speelt daarop in en er ontstaat een nieuwe afdeling (Smit Gas Generatoren). Deze afdeling begint met de ontwikkeling en levering van brandveilige gasgeneratoren. In het begin is de markt hoofdzakelijk voor de industrie maar al snel is er een belangrijke toepassing voor het gebruik aan boord van schepen, olie- en gastankers. Deze specialisatie wordt in de loop van de jaren doorgevoerd.

Het begon dus met industriële ovens, oorspronkelijk ontwikkeld ten behoeve van de productie van elektroden en nodig bij de fabricage van wikkeldraad en transformatoren. De ovens werden verkocht aan andere Europese fabrikanten als antwoord op de groeiende vraag na de Tweede Wereldoorlog. Aan het einde van de jaren vijftig begon Smit te experimenteren met technologie voor het maken van inert gas, dat werd gebruikt om de binnenomgevingen van de ovens te regelen. In die jaren werd inert gas alleen op land voor industriële doeleinden gebruikt, maar (nog) niet voor schepen. Dat veranderde in 1967, toen Smit werd benaderd door de eigenaren van het vismeel schip schip, de Willem Barentsz, die dachten dat inert gas wel eens de sleutel zou kunnen zijn om de problemen op te lossen die zij met hun schip hadden. De ingenieurs van Smit ontwikkelden een nieuwe, op maat gemaakte oplossing en het eerste maritieme Smit Inert Gas Systeem werd geboren.

Smit Gas Generatoren (1960-1975) 

Een experimenteel tijdperk, van gas generator naar inert gas generator.

Onderaan is te zien een elektrische gas cementeer oven met gasgenerator. De advertentie is uit de periode 1948 - 1950. Dus een van de eerste foto's van een gas generator. Bron: Antoon de Valk.

Een van de oudste reclame van Smit Ovens met rechts in het midden een atmosfeer generator. Datering 1948-1950.

Ontwikkeling van het eerste prototype, de aardgasgenerator
Tussen 1948 en 1950 maakte Smit Ovens al een elektrische gas-cementeer oven voorzien van een gasgenerator. (zie bovenstaande reclame). Dit was dus nog ruim voordat Smit Gas Generatoren als een zelfstandig onderdeel van Smit Ovens ging opereren. Dit waren dus industriële toepassingen en hadden nog niets met scheepvaart te maken. In 1957 ontwikkelde Smit Ovens een eerste prototype van een aardgasgenerator en dit model werd geplaatst in de fabriek van Smit Draad in Nijmegen (bij de gloeiovens) en was bedoeld om aardgas om te zetten naar inert gas. Bij het gloeien van koperdraad mag er namelijk geen zuurstof bij het koper komen, anders oxideert het koper. Deze installatie heeft vele jaren naar behoren gewerkt. 

Het begon allemaal met deze aardgasgenerator die bij Smit Draad geplaatst werd. Bron: Smit Mededelingen 1957 / Archief Smit Draad.

Holec-tijdperk
Tussen 1969 en 1984 fuseerde de Smit Transformatoren groep met het nog grotere HOLEC. Al snel had HOLEC het nog voor het zeggen. Er ontstond zo een bedrijf met 8500 medewerkers. Smit Ovens krijgt dan de naam Holec Furnaces/ Gas Generatoren. 

Holec Gas Generators 1981. (Groenestraat 310 Nijmegen).

Een medewerker bij een HOLEC gasgenerator (1982-1984). Bron: Regionaal Archief Nijmegen.

Levering eerste inert gas generator
In 1962 maakt men de eerste (officiële) inert gas generator voor industriële toepassingen. In 1967 levert men de eerste inert gas generator voor het schip M/V "Willem Barentz". Sinds 1962 zijn er ongeveer 3700 inert gas installaties geleverd, merendeel voor maritieme toepassingen (schepen en olie-tankers). In 1967 werd het bedrijf "Gadelius KK" uit Japan vertegenwoordiger voor Smit Ovens in Japan, Taiwan en Korea.

Bron: Smit Mededelingen 1964

Inert gas installaties 1965-1969.

Voor Smit was de ervaring met de Willem Barentsz het bewijs van het potentieel dat hun inert gas technologie heeft voor de scheepvaartindustrie. Dit gold vooral voor product- en chemicaliëntankers, waar inert gas kan worden gebruikt om de brandbare atmosfeer in ladingtanks te regelen, waardoor explosiegevaar wordt voorkomen. Naast het beperken van het gevaar tijdens het reizen op zee, zou dit de lading tijdens het lossen in de haven veilig houden. Aan het begin van de jaren zeventig is Smit doorlopend bezig met de ontwikkeling van een verbeterd inert gas systeem voor tankschepen die gevaarlijke vloeibare ladingen vervoeren en met succes. Dit leverde een aantal mooie orders op waaronder de grootste tot dan toe in 1973 voor 3 inert gas generatoren voor een Franse Scheepswerf.

De Willem Barentz, bon: Wikipedia, 

Links: 10-9-1973, bron: Provinciaalse Zeeuwse Courant, rechts 10-3-1978, bron: Provinciaalse Zeeuwse Courant

Industriestandaard
De belangstelling van de marine voor inert gas groeide enorm vanaf de jaren zeventig van de vorige eeuw. In die tijd boden veel verzekeringsmaatschappijen kortingen aan voor tankschepen met deze systemen aan boord. Als gevolg hiervan installeerden meer schepen generatiegeneratoren met inert gas, maar vaak werd dit (nog) niet gebruikt. 

Een sterke toename van de tankontploffingen aan het einde van de jaren zeventig zorgde echter voor een verandering. Het belangrijkste keerpunt kwam in 1981, toen classificatiebureaus begonnen inert gas-systemen te eisen om verdere rampen te voorkomen en de veiligheid aan boord van tankschepen te waarborgen. Om voor verzekering in aanmerking te komen, moesten grote schepen die olie en gas vervoeren de systemen installeren en gebruiken. Binnen slechts enkele jaren hadden bijna alle grote tankschepen ter wereld een operationeel inert-gas-systeem aan boord. 

De toegenomen vraag zorgde ook voor nieuwe ontwikkelingen in de technologie. Smit-systemen waren lange tijd in staat om concurrenten te overtreffen op het gebied van gas kwaliteit dankzij het revolutionaire Ultramizing® verbrandingssysteem, waardoor ze konden branden zonder roet te produceren. De originele Ultramizing-branders waren echter afhankelijk van olie, lucht en stoom. Omdat er in de jaren zeventig en tachtig nog maar weinig schepen stoomkracht gebruikten, vereiste de installatie van een Smit Inert Gas System de aanschaf van een extra stoomgenerator. Veel klanten hebben geklaagd over de extra prijs en dit beïnvloedde de concurrentie positie negatief. Zo rond 1980, realiseerden men zich dat men een andere manier moest zien te vinden om de stoom weg te laten. Na twee jaar testen ontwikkelde het team van Smit een nieuw Ultramizing verbrandingssysteem dat alleen met olie en gas werkte. Tegenwoordig hebben alleen LNG-tankers, die extreem hoge eisen stellen aan de kwaliteit van inert gas, de extra stoomgenerator nodig. Deze belangrijke doorbraak verstevigde het Smit Inert Gas System als de marktleider - een positie die het nog steeds inneemt.

Inertgasgenerator uitgerust met ultramizing brander (1969). Smit Mededelingen 1969

Nieuwe gasgeneratoren fabriek (1971)

Bron: Holecpost 1971-6, in bezit van Stichting Willem Smit Nijmegen

De engineers van Smit Gas Generatoren zijn aan het werk met de opbouw van een Gas Generator (1970-1980).

FILM - Uitleg over het Smit inert gas systeem (Alfa Laval)

Links: 16-2-1980, bron: Telegraaf, rechts 16-05-1981, bron Trouw.

26-01-1979, bron: Trouw.

Dit is de foto die is gebruikt voor de advertentie uit 1979. Bron: Antoon de Valk. 

Een uniek reclameblad van Holec Furnaces/Gas Generators voor China en Hong Kong (1984). Bron: Stichting Willem Smit Historie Nijmegen.

Naamplaatjes, typeplaatjes, keuringsbriefjes van Smit Gas Generatoren, bron: Stichting Willem Smit Historie.

Een krantenartikel uit lang vervlogen tijden, een grote order voor Holec Gas Generatoren uit Japan. Bron: Holec Krant (juni 1981)

Installatie  type: Gin 12000 dubbele brander 1969-1970 

12-2-1983, bron: Telegraaf

Holec Furnaces Gas Generatoren op een beurs in 1985. 

Bron: Antoon de Valk.

Na het Holec-tijdperk
Na het Holec-tijdperk gaat Smit Ovens zelfstandig verder en na een faillissement en doorstart van Smit Ovens (en verhuizing naar Eindhoven) worden in 1997 de inertgas activiteiten voortgezet als een zelfstandige onderneming onder de naam Smit Gas B.V. Enkele jaren later wordt men gekocht door Kroymans Corporation en Terlago.  In 2002 heeft men een omzet van 30 miljoen euro en er werken 60 mensen. In 2003 wordt men overgenomen door Delft instruments en verandert de naam in Smit Gas Systems B.V.

Aalborg-Industries neemt Smit Gas Systems over
In 2006 neemt Aalborg Industries alle aandelen over van Smit Gas Systems. De naam verandert dan ook in Aalborg Industries Inert Gas Systems B.V. Het bedrijf heeft vele namen gehad. Smit Gas, Smit Gas Systems, Smit Gas Generatoren, Holec Gas Systems, Holec Gas Generatoren, Holec Furnaces Gas Generators, Enraf Smit Gas Systems, maar in de volksmond kent men het bedrijf nog steeds als Smit Gas of de Smit Gas Generatorenfabriek.

Sinds 20XX heet het bedrijf Alfa Laval. Het oude pand aan de Groenestraat / St Hubertusstraat in Nijmegen, waar men sinds de oprichting nog gehuisvest was wordt definitief gesloopt ten koste van de al jaren geplande nieuwbouw. In oktober 2018 gaat het bedrijf verhuizen naar Wijchen (Bijsterhuizen). 

Informatie
Klik hier voor een film van Inert gas (website http://www.aalborg-industries.com/)

http://www.smitgas.nl/ 

Tijdlijn / korte historie Smit Transformatoren

Gegevens

Categorie: Willem Smit Historie

Gepubliceerd: donderdag 05 juni 2008 16:57

Geschreven door Erik de Vries

Hits: 17456

Een door Thomas Rosskopf ontwikkelde transformator, gemaakt bij Smit Slikkerveer rond 1908. Bron: archief Brush HMA Ridderkerk.

Korte geschiedenis van de eerste 100 jaar van Smit Transformatoren en wat er aan vooraf ging.
versie : 009 16 januari 2020.

1860 - Willem Benjamin Smit wordt op 9 november 1860 geboren in Slikkerveer. Zijn vader heeft een klinknagelfabriek en zijn ooms hebben allerlei bedrijven waaronder een scheepswerf. Veel bedrijven in de streek rond Ridderkerk met de naam “Smit” zijn opgericht door zijn directe familie. Hij wordt doorgaans Willem Smit genoemd. Hij overlijdt op 20 augustus 1950 in Ridderkerk.

1866 - Ongeveer gelijktijdig vinden de Engelsman Wilde en de Duitser Siemens een roterende machine uit die mechanische energie ( bv. draaiende as van een stoommachine) kan omzetten in elektrische energie (om bv. een elektrische lamp op te kunnen laten branden), zonder gebruik van batterijen of permanente magneten zoals voordien. Siemens noemt zijn machine “ Dynamo “ velen beschouwen hem dan ook als de ultieme uitvinder. De Belg Gramme die zich later in Parijs vestigt , verbetert het anker in 1869, dit type zal model staan voor alle latere typen dynamo’s.

1878 - Willem Smit bouwt als autodidact zijn eerste dynamo ( met een Gramme anker) voor elektrische verlichting aan de hand van de schaars aanwezige buitenlandse literatuur. Het blijkt een succes en hij begint de fabriek van zijn vader te voorzien van elektrisch licht. Andere bedrijven willen dat nu ook.

1882 - Samen met zijn neef (en latere zwager) , Adriaan Pot, richt hij de "Electrisch-Licht-Machinen Fabriek Willem Smit & Co” te Slikkerveer op. Hij bouwt dynamo’s en levert turn key verlichtings projecten waarin de dynamo de belangrijkste component is. Ook bouwt hij de eerste Nederlandse elektriciteitscentrales, en voorziet Nijmegen als eerste stad in Nederland van een systeem voor openbare straatverlichting. Willem Smit trekt zich in 1914 terug uit de directie, maar blijft tot 1947 manifest op de achtergrond als commissaris en adviseur.

1885 - Ingenieurs van Ganz ( Boedapest ), Miksa Déri, Ottó Titusz Bláthy en Károly Zipernowsky vinden de transformator uit. Ottó Titusz Bláthy heeft hier waarschijnlijk een doorslag gevende rol in gespeeld. Dit toestel is onontbeerlijk voor het transport van elektrische energie ( wisselspanning) over langere afstanden. In enkele bronnen wordt over 1884 gesproken. Omstreeks 1885 verbetert William Stanley ( USA ) het ringkern ontwerp van Ganz, hij past een constructie toe met door wikkelingen omsloten kernpoten die door een juk met magnetisch met elkaar verbonden zijn. Fabricagetechnisch beduidend beter dan die van Ganz.

1890 – Waarschijnlijk het eerste gebruik van vermogens transformatoren in een elektriciteitsnet in Nederland. De in 1886 door Willem Smit in Kinderdijk gebouwde centrale wordt in 1890 uitgebreid voor het leveren van stroom aan de openbare verlichting in Krimpen aan de lek. Wegens de grote afstand kiest men voor een spanning van 650 V. Deze wordt in Krimpen aan de Lek getransformeerd naar 65 V. met behulp van lucht gekoelde (waarschijnlijk éénfase) transformatoren. Totaal waren er 4 stuks nodig. De afstand tussen de step up en step down transformatoren bedroeg 1000 m. Het is hoogst onwaarschijnlijk doch niet geheel uitgesloten dat deze transformatoren door Willem Smit gebouwd zijn. Officieel geldt 1900 als het begin jaar van de productie van transformatoren.

1891 - Het eerste baanbrekende gebruik van oliegekoelde draaistroom transformatoren. In Lauffen aan de Neckar wekt men met waterkracht 221 kW op, te veel voor het plaatselijke gebruik. In Frankfurt a M. is een grote behoefte aan energie, 1000 lampen en een 74 kW pomp. Er wordt een 175 km lange driefasen, 40 Hz, 15 kV lijn tussen die steden gebouwd. In Lauffen komt een 55 / 15.000 V step up - en in Frankfurt a M. de step down transformator. Het rendement van de verbinding is slechts 70 % maar het transport van elektrische energie mbv. draaistroom heeft onomstotelijk het pleit gewonnen.

1900 - De explosief toenemende vraag naar transformatoren, die tot dan toe voornamelijk uit Zwitserland en Duitsland betrokken worden, doet Willem Smit besluiten deze zelf te gaan bouwen. Een transformator is productie technisch enigszins vergelijkbaar met een dynamo. De eerste is een driefase luchtgekoelde 40 kVA, 1050 / 120 V. voor het Staat Spoor in Utrecht. Opmerkelijk is dat de eerste door Smit gebouwde driefase generator met een spanning van 1050 V in dat zelfde jaar ook aan het Staats Spoor is geleverd. De verbruiker had niets aan 1050 V en moest 120 V hebben. Wellicht dat deze eerste transformator een “moetje” was om de eerste driefase generator te kunnen verkopen. De eerste exemplaren zijn door gebrek aan specifieke kennis nog erg primitief en de spanning die hoger is dan die van een dynamo baren hem zorgen. Hij gaat op zoek naar een expert.

1907- ir. Rosskopf, de latere oprichter, directeur en mede eigenaar van Willem Smit en Co’s Transformatorenfabriek, treedt in dienst bij Willem Smit om de productie van transformatoren te stroomlijnen. Hij heeft in Delft werktuigbouwkunde gestudeerd en in Karlsruhe elektrotechniek (in Nederland bestond die studie nog niet), wijdt zijn hele leven aan transformatoren en neemt in 1947 afscheid van Smit Transformatoren om van zijn pensioen te genieten. Hij blijft dan nog zeer actief als adviseur en drijvende kracht in diverse commissies.

1908 - Oprichting van een gespecialiseerde fabriek voor de bouw van transformatoren onder leiding van Rosskopf op het terrein van de bestaande dynamo fabriek die inmiddels ook sterk is gegroeid.

1911 - De transformator activiteit groeit sterk door de steeds maar toenemende vraag van vooral de eerste Nutsbedrijven die de elektrificatie van stad en land ferm aanpakken. Er moet een nieuwe veel grotere fabriek gebouwd worden. Het perceel in Slikkerveer is hiervoor te klein. Men gaat op zoek naar een geschikte locatie en kiest uiteindelijk voor Nijmegen met zijn gunstig investeringsklimaat, goede spoor- en waterverbindingen, reeds een industriële infrastructuur en wat erg belangrijk is voor de (vocht gevoelige) bouw van transformatoren, droge zandgrond. Inmiddels is onder leiding van Rosskopf het product volwassen geworden, gestandaardiseerde ontwerpen en beproevingsprocedures zijn ingevoerd. De maximale hoogspanning is 10 kV.

1913 – Willem Smit & Co’s Transformatorenfabriek opgericht op 2 mei. Directie en tevens eigenaren , ir. Th. Rosskopf en ir. A.J. Bergsma. Commissaris wordt Willem Smit. Hij schenkt zijn naam, klanten, productie middelen en de in Slikkerveer deels afgebouwde transformatoren, die na 4 november (start Nijmeegse productie) aldaar worden afgebouwd. Het startkapitaal was toen HFL. 200.000,- (wat overeenkomt met EUR 91.000,-). Dit wordt opgebracht door familie en vrienden van Rosskopf en Bergsma. Begonnen wordt met een kleine 40 werknemers, in het begin deels afkomstig uit Slikkerveer. Een kleine 10 jaar later is het personeelsbestand bijna verzesvoudigd.

1915 - Ten gevolge van WO I stagneert ( transportproblemen en koper moest gebruikt worden voor patroonhulzen) de levering van wikkeldraad uit Duitsland en de VS, de grootste producenten. Wikkeldraad is de meest essentiële bouwsteen voor de fabricage van transformatoren. Daarom besluit men dit zelf te gaan maken (draadtrekken en isoleren) en richt de afdeling Draadfabricage op, voor de eigen behoefte en later voor derden. Dit bedrijf maakt onder de naam Smit Draad tot 1978 deel uit van Smit Nijmegen. Het bedrijf is thans gevestigd op een andere locatie in Nijmegen en draagt nog steeds de naam “Smit Draad”. In oktober 1918 ( vlak voor het einde van WO I ) steeg de koperprijs tot 13,60 euro/kg. Daarna daalde hij weer snel.

1916 – ir. Nolen, treedt in dienst. Hij wordt in 1925 mededirecteur en promoveert in dat jaar. In 1937 wordt hij hoogleraar in Delft als opvolger van Feldmann en is van 1946 t/m 1955 algemeen directeur. Hij is de grondlegger van het hedendaagse transformator ontwerp.

1917 - Transformator nummer 2000 werd geregistreerd en afgeleverd.

1924 - 50 kV doet zijn intrede. Dit net wordt het ”Ultra hooge spanningsnet” genoemd. De PGEM begint met de verbinding Nijmegen – Arnhem – Apeldoorn, en past hier één fase 1700 kVA transformatoren toe in Dd schakeling in open “V” (3400 kVA) en als de behoefte toeneemt in gesloten “D” (5100 kVA) dit principe blijft uit redundantie overwegingen lang stand houden. Anderen (zoals de PNEM rond 1921) gaan al spoedig over op drie-fase transformatoren of hebben dit reeds al. De eerste 50 kV Transformator was voor het provisorische 50 kV station van de PGEM in Lent. Mogelijk reeds in 1923 gebouwd.

1925 - De eerste transformator voor elektrisch lassen ziet het daglicht, hij wordt LT 1 gedoopt, daarna volgt de LT 2 en de LT 3, een driefasige. Daarna ontstaat een hele reeks LT’s tot ca. 1960 zijn er vele duizenden van gemaakt.

1926 - Het Buchholzrelais wordt voor het eerst toegepast.

1927 - Oprichting van de afdeling Laselektroden. Elektrischlassen werd steeds meer toegepast. Het kost elektrische energie, dus het vergroot de behoefte aan transformatoren. Daarbij is een lastransformator nodig en die bouwde men reeds. Voorts was er in de product mix een behoefte aan een fast moving product. Daarbij kwam nog dat lassen met wisselstroom slechts mogelijk was met een beklede elektrode. Wellicht was dit de belangrijkste drijfveer. Dit bedrijf maakt onder de naam Smit Las tot 1978 deel uit van Smit Nijmegen. Het bedrijf is thans gevestigd op een andere locatie in Nijmegen en draagt nu de naam “Lincoln Smit Weld”.

1930 - De eerste 100 kV transformatoren, deze spanning zal later opgewaardeerd worden naar 110 kV. Het vermogen is slechts 2500 kVA zij dienen voor de koppeling van de centrale van Friesland en Groningen, die in het begin op 60 kV bedreven werd. De hoogspanningswikkeling van de transformator kon omgeklemd worden van D naar Y. Inmiddels worden 50 kV transformatoren met een vermogen van 22000 kVA gebouwd.

1930 – Toepassing van de eerste regelschakelaars (onder belasting) van het hedendaagse principe.

1934 – 150 kV doet zijn intrede. Het vermogen is slechts 6000 kVA. De transformator heeft geen spanningsregeling onder belasting maar wel een aftak schakelaar aan de 10 kV zijde, die alleen in spanningsloze toestand bediend mag worden. Toegepast in de verbinding Roermond – Lutterade. Zie 1937.

1935..1936 - Oprichting van de afdeling Ovens. De eerste oven (reeds gebouwd in 1929) was bestemd voor het bakken van de mantel van laselektroden. Daarna volgden vele ovens voor derden, oa. elektrische. Het gamma omvat alle mogelijke typen, van kleine pottenbakkers ovens tot grote industriële installaties voor het nagloeien van beeldbuizen voor TV-toestellen. Dit bedrijf maakt onder de naam Smit Ovens tot 1978 deel uit van Smit Nijmegen. Het bedrijf is thans gevestigd in Son ( bij Eindhoven) en draagt nog steeds de naam “Smit Ovens”.

1937 - Opdracht voor de grootste transformatoren tot dan toe door Smit gebouwd. 2 stuks 52500 kVA 150 / 25 / 10 kV Ynynd onder belasting regelbaar in het 150 kV sterpunt. Zij waren bestemd voor de 150 kV verbinding Den Haag (station Voorburg) - Rotterdam ( station Marconistraat).

1939 - ir. C.E.M de Kuijper ( later meestal Doctor de Kuijper genoemd) treedt aan na zijn studie elektrotechniek, bij Prof. Nolen, in dienst van Smit als “jong ingenieur”. In 1946 wordt hij hoofd van de afdeling transformator berekening. Hij promoveert in 1949 tot doctor in de elektrotechnische wetenschappen en wordt in 1963 directeur van de transformatoren fabriek. (Otto is in die dagen algemeen directeur) In 1976 gaat de “ Doctor ” met pensioen. Hij heeft dan vele wetenschappenlijke publicaties op zijn naam staan en drukte een onuitwisbaar stempel op het ontwerp van de transformator.

1945 - Oprichting van de afdeling Gloeidienst als onderafdeling van Ovens. Dit bedrijf gloeit grote metalen werkstukken uit om materiaalspanningen ontstaan tijdens de bewerking te verminderen. Dit werd op locatie gedaan onder andere met behulp van mobiele elektrische inductie ovens en in de eigen bedrijfshal waar het uit te gloeien werkstuk dan eerst heen gebracht moest worden. Dit bedrijf maakt tot 1978 deel uit van Smit Nijmegen. Het bedrijf is thans gevestigd in Cuyck (NB) en draagt nu de namen “Smit Gloeidienst BV” en “Smit Glühdienst GmbH” (voor de Duitse activiteit).

1949 - Op 24 mei treedt de 1000-ste werknemer in dienst, de heer A.Frederiks. Red.: begin oorlog 597 werknemers, einde oorlog 413.

1953 – Bouw van een nieuw hoogspannings lab voor het beproeven van transformatoren 220 kV 100 MVA waarbij rekening gehouden is met de mogelijkheid het later uit te breiden voor het beproeven van 380 kV transformatoren met een beduidend groter vermogen.

1953 - Het eerste koud gewalste gerichte blik (G.O.E.S.) komt op de markt en Smit past dit onmiddellijk toe.

1954 - Overname van Olthoff’s transformatoren fabriek in Ede. Eerst worden hier de kasten voor de Nijmeegse nettransformatoren en complete lastransformatoren gebouwd. Tevens worden hier reparaties verricht. Daarna wordt deze vestiging ingericht voor de fabricage van giethars meet- en vermogenstransformatoren. Tevens zijn er activiteiten op het gebied regeltechniek. In 1977 sluit Smit Ede en wordt de productie van gietharstransformatoren naar Nijmegen overgebracht.

1955 - De eerste regelschakelaar compleet in de kast ingebouwd zoals heden ten dage gebruikelijk is.

1955 - Start fabricage giethars geïsoleerde meettransformatoren, later volgen de vermogenstransformatoren.

1956 - Bouw van de eerste 220kV transformatoren. Eén fase 36,6 MVA, 220/√3 / 150/√3 kV onder belasting regelbaar aan de sterpuntzijde van de 150/√3 kV wikkeling. Deze werden opgesteld in Lutterade. Duitsland (Zukunft) en België hadden een koppeling op 220 kV niveau, de lijn liep over Nederland ten zuiden van Lutterade dat daar met een aftakking mee verbonden was.

1957 - Bouw van de eerste inertgasgenerator voor eigen gebruik bij de productie van draad in een niet oxiderende atmosfeer. In 1962 volgt productie voor derden in een onderafdeling van Ovens. Met inertgas voorkomt men oxidatie of brand, dit gas wordt geproduceerd door een inertgasgenerator. Deze installaties worden vooral toegepast aan boord van tankschepen waar de hele lading afgedekt kan worden met inertgas. Dit bedrijf maakt tot 1978 deel uit van Smit Nijmegen. Het bedrijf is nog steeds gevestigd op zijn oorspronkelijke locatie in Nijmegen (ca. 350 m. verwijderd van Transformatorenfabriek) en draagt nu de naam “Alfa Laval Aalborg Nijmegen BV.”

1957 - In dit jaar werd Transformator nummer 162000 gemaakt en afgeleverd.

1958 - Succesvolle test in samenwerking met de KEMA van een proefwikkeling voor de toekomstige 380 kV transformatoren. Het zal echter nog tot 1966 duren voordat deze besteld worden.

1959 - Oprichting van de afdeling Regeltechniek in Nijmegen, met productie faciliteiten in Ede. Eén van de eerste projecten was een vlambeveiliging voor ovens van het eigen fabrikaat. Daarna volgden opdrachten voor ondermeer de aansturing van magneten in het lab van de Universiteit Nijmegen en het CERN in Geneve. Deze afdeling wordt in 1969 overgeheveld naar Holec ivm. de fusie omdat zij eveneens over een afdeling Regeltechniek beschikken. De fysieke verhuizing naar Hengelo vindt echter pas in 1974 plaats.

1959 - Introductie van het wikkelen met samengeslagen kabel. Om deze kabel te maken heeft Smit Draad een deels zelf ontworpen kabelslag machine in gebruik genomen. Aan het tijdrovend samenslaan op de wikkelbank in de transformatorenfabriek is nu een einde gekomen. Deze kabel heet CTC , Continuous Transposed Cable. Als hij uit veel draden (aders) bestaat heet hij Big CTC. De ten onrechte vaak gebruikte naam “Giant CTC” is een handels naam van de concurrent en mag dus niet voor het Smit product gebezigd worden.

1959 - Introductie van de elektronische rekenmachine voor het maken van complete transformator ontwerpen. Door de gigantische tijdbesparing is het mogelijk geworden om vele ontwerpen te maken en hier het optimale ontwerp uit te kiezen, het zgn. optimaliseren. Reeds in 1957 was het mogelijk om met behulp van een elektronische rekenmachine berekeningen van veldverdelingen te maken.

1960 - Fusie met EMF Dordt, voorheen Willem Smit & Co’s Electromotorenfabriek Dordrecht, opgericht in 1911.

1960..1966 - Fusie met AFO in Hattem (apparaten) en Coq in Utrecht (vermogensschakelaars). Synergie zal hier een van de motieven zijn geweest. AFO Hattem had veel ervaring met elektronica voor de marine (puls logica) en paste dus goed bij Regeltechniek. Coq Utrecht bediende in het midden- en hoogspanningssegment dezelfde klanten als de transformatorenfabriek.

1966 - Smit bestaat uit de volgende bedrijven / afdelingen :

• Transformatorenfabriek / Nijmegen en gespecialiseerde producten in Ede. 
• Draadfabriek / Nijmegen.
• Ovenfabriek / Nijmegen.
• Laselektrodenfabriek / Nijmegen.
• Regeltechniek / Hoofdzetel Nijmegen en tevens activiteiten in Ede.

1966 - Smit heeft de volgende dochterondernemingen:

• EMF Dordt ( Elektromotoren )
• Coq Utrecht ( Schakelmateriaal )
• AFO Hattem ( zie 1960..1966 )
• Olthoff's Transformatorenfabriek Ede ( zie 1954 ) 
• Mij. tot exploitatie van Transportwagen NV te Nijmegen (een kleine onderneming die slechts tot doel had het exploiteren van één kuilwagen waarmee men via het spoor grote transformatoren van Nijmegen naar de plaats van bestemming kon brengen)

1966 - Op 22 november 1966 besluit de Raad van Bestuur de naam Willem Smit en Co’s Transformatorenfabriek te wijzigen in “ Smit Nijmegen Electrotechnische Fabrieken N.V .” De bestaande aandelen en obligaties worden op 6 februari 1967 op de nieuwe naam gesteld.

1966 – De opdacht voor de eerste 380 kV transformatoren. Dit zijn dan nog éénfasige die met zijn drieën een bank vormen van 450 MVA 380 / 150 / 50 kV. YNynd. De uitgevoerde tertaire wikkeling (50 kV) was bedoeld om er naar behoefte een laadstroomcompensatie spoel op aan te kunnen sluiten. De regeling, onder belasting, geschiedt in het 380 kV sterpunt.
Alle latere transformatoren voor het 380 kV-net zijn driefasig. De eerste werden opgesteld in Krimpen a/d IJssel en Diemen.

1967 - Oprichting van een afzonderlijke vennootschap Smit Nijmegen Compro,
met het doel om combinaties van industriële producten van eigen en vreemd fabrikaat slagvaardiger te vermarkten.

1969 - Fusie tussen Smit Nijmegen Electrotechnische Fabrieken N.V. ( Smit en haar dochters) en de grotere Samenwerkende Electrotechnische Fabrieken Holec N.V.( Heemaf, Hazemeyer en Smit Slikkerveer). De laatste drie ook wel “ klein Holec” genoemd; na de fusie spreekt men van “groot Holec”.
Smit brengt hier 3380 medewerkers in en Holec 5119.

1975 - Oprichting dochtervennootschap Smit Transformatoren B.V.

1976 - De grootste transformator tot dan toe wordt in opdracht gegeven. Voor zover bekent tevens qua gewicht van het binnenwerk de grootste ter wereld m.u.v. de toenmalige Sovjet Unie waar ze nog grotere bouwden. Een
780 MVA ( volgens de huidige norm 850 MVA) machinetransformator 410 / 21 kV met olie-waterkoeling, voor de Amer 8 centrale van de PNEM in Geertruidenberg.

1978 - Reorganisatie binnen Holec waarbij de bouw van transformatoren ondergebracht wordt in de Holec Transformatorengroep (te vergelijken met een divisie) en de andere activiteiten van Smit van voor de fusie ondergebracht worden in andere groepen. Hiermee verliest Smit Transformatoren zijn zeggenschap over Draad, Laselektroden, Ovens en haar oorspronkelijke dochters. De als goed bekend staande namen, Smit Transformatoren, Hazemeyer, Coq etc.verdwijnen; niet alleen dat dit het personeel zeer verdroot maar ook uit marketing oogpunt een onjuiste beslissing, zeker voor wat betreft de buitenlandse handel. Over de grens duurde het te lang voordat men besefte dat Holec Transformatorengroep hetzelfde was als Smit.

1980 – Eerste opdracht uit de USA van de Bonneville Power Administration, B.P.A. een spaartransformator 170 MVA 230 / 115 kV 60 Hz. Er kon met 60 Hz. beproefd worden. Zie tevens 1985 ( Smit USA inc.) en 1993 ( Productie in de USA).

1982 - Smit Transformatoren, teleurgesteld in wat de fusie heeft opgeleverd, verzelfstandigt dmv. een gedeeltelijke personeels buy out. Het personeel verwerft 50 % van de aandelen, het overige blijft in handen van Holec. De activiteiten beperken zich daarna tot de bouw van vermogenstransformatoren, reparatie onderhoud en service aan transformatoren van eigen en vreemd fabrikaat. Tevens wordt in een kleine afdeling gewerkt aan Super Geleidende Magneet systemen, waar ook voor derden spoelen voor magneetsystemen gemaakt worden en geëxperimenteerd wordt met magnetische waterzuivering.

1985 - Smit Transformatoren neemt de elders in Nijmegen gelegen fabriek van olie-nettransformatoren over van Holec. Voor de gietharstransformatoren die ook in deze fabriek gemaakt worden heeft Smit geen interesse; deze activiteit blijft bij Holec.
De productie van olie-nettransformatoren wordt verplaatst naar de Groenestraat.

1985 – Oprichting van Smit USA Inc. de verkoopmaatschappij van Smit Transformatoren voor de USA en Canada. Sinds 1980 worden er regelmatig transformatoren in de USA verkocht, de perspectieven zijn goed, maar vereisen wel een permanente locale aanwezigheid van een sales force.

1986 – Begemann (Joep van den Nieuwenhuyzen) neemt Smit Transformatoren over van Holec en het personeel. De activiteiten op het gebied van magneet systemen worden elders binnen het Begemann concern ondergebracht.

1993 - Smit Transformatoren opent een productiebedrijf in de USA mede om het Smit product een Amerikaans nationaal karakter te geven, maw. inspelen op het “buy American” gevoel en eventuele herstellingen snel uit te kunnen voeren zonder tijdrovend transport over zee. Deze operatie blijkt na korte tijd weinig succesvol te zijn en wordt beeïndigd. De naamsbekendheid is er echter sterk op vooruit gegaan en de Amerikanen blijven graag bij Smit kopen ook al wordt er in Nijmegen geproduceerd. Vanaf 1986 bedraagt de omzet in de USA ca. 40% van de totale omzet.

1993 - De eerste opdracht voor 550 kV, shunt smoorspoelen 58 Mvar, voor een klant in de USA. Dit was de opmaat naar de grotere eenheden in het 500 kV segment, die leidde tot bijv. een 750 MVA 500 kV voor Canada.

1994 - Management buy-out met participatie van het personeel en steun van de banken en investeringsmaatschappijen.

2000 - Smit Transformatoren wordt verkocht aan het Duitse energiebedrijf RWE en wordt ondergebracht in haar organisatie Tessag (een synergie loze groep van industriële bedrijven, maar wel met twee moderne fabrieken van SGB die gespecialiseerd zijn in de massa productie van kleinere en middel grote transformatoren). Van lieverlee wordt de productie van de in 1985 verworven fabriek voor olie-nettransformatoren uit rationaliteitsoverwegingen ondergebracht bij het veel grotere en modernere SGB.

2001- Opdracht voor de Dwarsregelaar Meeden, destijds één van de grootste symmetrische dwarsregelaars in de wereld. Totaal doorgaand vermogen 2000 MVA. 420 kV plus en min 30 grd. bestaande uit 6 kasten met in iedere kast een éénfasige serie en een éénfasige regeltransformator.

2005 - RWE keert terug tot haar core business, de energievoorziening, en verkoopt haar industriële bedrijven. De transformatorengroep (Smit en de twee fabrieken van SGB) komen in handen van de Duitse investeringsmaatschappij HCP. De productie van middel grote vermogenstransformatoren wordt eveneens uit rationaliteitsoverwegingen overgenomen door SGB.

2008 - HCP verkoopt de gehele transformatorengroep aan BC-Partners. De activiteiten van Smit Transformatoren zijn dan de bouw van grote tot zeer grote vermogenstransformatoren en het verlenen van reparatie, onderhoud en services aan eigen en vreemd fabricaat.

2008 .. 2013 - De fabriek, nog altijd op de locatie waar het in 1913 begonnen is, ondergaat een complete metamorfose waarmee tientallen miljoenen Euro’s zijn gemoeid. Dit heet “Plan 2011” Het lab wordt ingericht voor het het beproeven van 800 kV transformatoren. Voorts wordt geïnvesteerd in onder andere: horizontaal luchtkussen transport, een mobiele installatie voor verticale verplaatsing tot 600 ton, verticale wikkelbanken en nieuwe kantelbare stapelmallen. De logistiek wordt sterk verbeterd door het verplaatsen van productie afdelingen en het kantoor gebouw wordt gemoderniseerd.
De reparatie, onderhoud en service activiteiten worden ondergebracht op een nieuwe nabij gelegen locatie en krijgt de beschikking over een moderne goed geoutilleerde montagehal en navenante installaties om op locatie services te verrichten waaronder een mobiele installatie voor het beproeven met aangelegde- en geïnduceerde spanning en voor het meten van partiële ontladingen, nullast- en kortsluitverlies.

2012 - Overname van Ohio Transformer Corporation ( Louisville ) ten behoeve van alle denkbare service activiteiten in de USA en Canada.

2012 - De eerste opdracht voor een 800 kV Transformator, die beproefd zal worden na 2 mei 2013 (dus na het einde van deze geschiedschrijving).

2013 - Op 2 mei 2013 bestaat Smit 100 jaar. Dit wordt gevierd met onder andere een feestelijke brunch voor het voltallige personeel waarbij de CEO, Mark Wilkinson, uit handen van de Commissaris van de Koning, Clemens Cornielje, het predicaat Koninklijk in ontvangst mag nemen. Hierop was niet gerekend maar wel gehoopt. Dit was het laatste door Koningin Beatrix getekende predicaat.

De samenstellers van deze tijdslijn , Erik de Vries & Rudo Hermsen, hebben getracht de feiten zo nauwkeurig en compleet mogelijk weer te geven. Mocht u hierin fouten of tekortkomingen ontdekken dan verzoeken wij u dit te melden aan Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. De Stichting Willem Smit Historie Nijmegen (opgericht 10 juli 2013) zal u hier erkentelijk voor zijn en waar nodig de tekst aanpassen.

De Stichting is nog steeds bezig met historisch onderzoek. Wellicht dat nieuwe vermeldenswaardige feiten door hen ontdekt worden. In dat geval zal er een gewijzigde versie van deze tijdslijn gepubliceerd worden.

Transformatoren 9400/12500 kVA (1948), bron: Stichting Willem Smit Historie Nijmegen.

Bronvermelding : archieven van Smit transformatoren, diverse geschiedkundige werken, Erik de Vries, Willy Ahlers, Kees Tijm, Rudo Hermsen, Bert van Herpen en lezers die ons extra informatie verschaften of ons op fouten wezen.